Amaranth
د امارانتوس نسل (genus Amaranthus) ده کوم نسل چې له ۶۰ تر ۷۰ ډولونه لري، ګل لرونکي بوټي دي، د امارانتاسیای کورنۍ (family Amaranthaceae) جوروي، تقریبا په ټوله نړۍ کې پیدا کیږي. دانه یې د خوړو وړ ده او له پاڼو یې هم کار اخیستل کیږي. ځینې ډولونه یې یوازې د بڼ د ښکلا بوټي او ځینې یې کرنې ته زیان رسونکي بوټي دي.
ځینې یې کال دولس میاشتې شین وي خو ځینې ډولونه یې بیا کم عمر لري. د ټولو بوټو ساقه یې سور رنګ لري او د ځینو په ازغیو پوښل شوې وي. ځینې یې نر او ښځه ګل لرونکي (monoecious) دي او یا یوازې نر یا ښځه ګل لرونکي (dioecious) دي. په دې بوټو کې د وړانګو په ذریعه د موادو د ترکیب (photosynthesis) طریقه (photosynthetic) ده په دې مانا چې اکسیجن اخلي او کمه اندازه کاربن تولیدوي دا طریقه د (known as C4 carbon fixation) پېژندل شوې کومه چې له نورو بوټو سره برعکس ده او له همدې امله له وچکالي سره مقاومت لرونکي دي.
د امریکا هندیانو او کولمبیا خلکو دماقبل تاریخ له وخت څخه د دې بوټو ځینې ډولونه د خوړو په توګه کاروي. د مکسیکو ازتېک او نورو قومونو یې دواړه غله او پاڼې د خوړو په توګه کاروي. په خپلو دودیزو لمانځنو کې د بدن لپاره رنګ ترې جوړوي، درمل یې ورڅخه جوړوي. دا بوټي د خورو وړ فایبر لري، کلسیم، وسپنه او د پروتینو لوړه کچه لري. د دانې مزه یې مغزي موادو ته ورته ده، پاڼې یې تازه، په سوپ او سلات کې خوړل کیږي.