ډېر انسانان مې ولیدل، چې انسانیت لري،خو مسلمانان نه دي.
ډېر مسلمانان مې ولیدل، چې مسلمانان دي، خو انسانیت نه لري.
هر مسلمان انسان کېدای شي، خو هر انسان مسلمان کېدای نه شي.الله تعالی ته د اسلام مرتبه د هر شي غوره ده.
انسانیت او اسلامیت د ملا او ګیډې په شان دی، چې یو له بل لپاره لازم او ملزوم دي.
هر مسلمان باید د انسانیت ټول کرامت په نظر کې ونیسي او عمل وکړي.
د اسلام په نامه مې ډېر داسې کسان ولیدل، چې هر ډول ظلم یې وکړ اوانسان ته یې د حیوان په سترګو وکتل.
حقیقي مسلمان کې د انسانیت ټول ښه خصلتونه موجود وي او چې تش په نامه مسلمان وي او عمل یې د مسلمان نه وي، بیا هغه هر څه کوي، چې په مسلمانانو کې یې ډېر څوک نه کوي.
سیدجماالدین افغان وایي : ډېرو غیر مسلمان ملکونو کې وګرځیدم، هلته اسلام نه وه، خو مسلمانان وو.
دلته اسلام شته خو مسلمانان نه شته.یعنې په مسلمان کې باید د انسانیت ټول ښه خصوصیات موجود وي.
یو کس کیسه کوله: ۱۵ کسانه له افغانستانه اندونیوزیا ته د تحصیل لپاره ولاړو.
ورځو کې یوه ورځ پر چکر ووتو، یوځنګل په خوا کې تېرېدو ، چې مار مو مخې ته راغی او موږ ټولو وغوښته، چې مار ووژنو.
په دې وخت کې یو اندونیوزیایي راغی او موږ ته یې وویل : ولې دا بیچاره او بې خولې وژنۍ! دا الله تعالی پیدا کړی دی او د مرګ حق یې له تاسو سره نشته.
دا افغانستان نه دی، چې بر ناحقه پکې انسانان وژنۍ. د مار مخه یې ونیوله او بیرته ځنګل ته ولاړ.
موږ ټول خجالته شو او په خپل کار پښیمانه وو.
نیم ساعت وروسته یو ژوبڼ ته ورسېدو، ګورو چې د یو فیل ډېر قدر او عزت کېږي،یو کس ورته خواړه برابروي، بل یې وینځي او بل کس یې وچوي.
یو اندونیوزیایي نه مو وپوښتل:د دې فیل څومره قدر کوی؟
هغه وویل: د دې فیل مور او پلار په ځنګل کې مړه شوي دي او دی یتیم دی، موږ غواړو، چې دی د مور او پلار ارمان ونه کړي.
یو بل ته مو وکتل او ما وویل: په افغانستان کې د ورځې څو څو کورنۍ یتیمان کېږي، او دا کار قصدا کېږي، د دې دوو صحنو له لیدلو ورسته مې د نابغه افغان وینا په یاده شوه.
ولې مو په ډېرو انسانانو کې انساني عاطفه نشته، مرګ کوو، درواغ وایو او داسې نور.
یو ښه مسلمان باید د سیرت ښایست ولري. په سپینو جامو، قیمتي موټرو، لوړو ماڼیو او جګو جګو ځایونو کې مې داسې مسلمانان ولیدل، چې صورت یې ښکلی او خلکو ته ډېر او عالي خلک ښکاري، خو دوی د سیرت ښکلا نه لري او د ریاکار پیر په ډول د خلکو په سترګو کې خاورې اچوي او فکر کوي، چې الله تعالی به یې وبخي.
په ډېرو لوړو ځایونو کې مې ډېر ټیټ خلک ولیدل او په ډېرو غریبو اوبیچاروو کې مې ډېر د عزت خلک ولیدل.