نهمه برخه
* * *
تواب کوټې ته ورغی، جُوجُو په تاخچه کې ځړېدلی سر ناست و.
تواب وويل:
_څه وخت راغلې؟
ځواب يې وانه ورېد.
تواب ، کمپله پر پښو ورکش کړه، اوږد پرېووت.
جُوجُو وويل:
_دې ته نو انصاف نه شو ويلای.
تواب کېناست.
ُجوجُو وويل:
_اجب منطق، قتل ورور وکړ، په بدۍ کې يې خور لاړه.
تواب ورو وويل:
_په دې خبرو پسې مه ګرځه!
جُوجُو وخندل:
نو تاسو په کومو خبرو پسې ګرځئ! څه ته ارزښت ورکوئ؟
يو دم يې بسترې ته ور ټوپ کړل، دېوال سپينې رڼا ونيو.
جُوجُو وويل:
_دلته مې ځينې يادداښتونه ليکلې دي.
١٥٤٤ کال، د تور ستوري دولسمه.
غلی شو، تواب ته يې وکتل، ويې ويل:
_ستاسو په حساب د ١٣٩٢ ل کال د ثور دوهمه راځي. غوږ شه، د همدې ورځې يو ياد داښت درته لولم.
تياره وه، پر پاخه سړک مې څو موږکان وليدل، ورغلم، له موټرو د غنمو لوېدلې دانې يې ټولولې. يوه موږک ته مې وويل چې موټر به مو ووهي، را ياده يې کړه چې بېغمه اوسه، امنيت خراب دی، له ماښامه وروسته موټر نه شي را وتلی. کړپا مې واورېده، ورغلم، د پاخه سړک پر غاړه څو خړ دوکانونه ولاړ ول. غوږ مې ونيو، کړپا د پايې له سره راتله، ځير شوم، انسان و، د برق له پايې يې يو څه خلاصول.
د يوه دوکان تر مخ په خاورو کې پراته سپي ته مې چونډۍ ور ولګوله، سپي ټوپ کړل، ليرې ودرېد، په وارخطايې يې وويل:
_فکر مې وکړ چې انسان دی.
بېرته خپل ځای ته راغی، وربوز يې پر خاورو ولګاوه، سترګې يې پټې کړې.
ومې ويل:
_دا سړی څه کوې؟
سپي خوله خلاصه کړه، اوږد ارږمی يې وايست، په خوبولي غږ يې وويل؛
له خوبه مې مه باسه!
مجبور مې کړ .
سپي په پټو سترګو وويل:
_څه موده مخکې دلته يوه موسسه راغله، شمسيانې يې ولګولې. ښه و، مصرف يې نه غوښت، د لمر په واسطه يې بېټرۍ چارجېدلې، د شپې به سلګونو ګروپونو سپينه رڼا کوله، ټول بازار يې روښانه کړی و. خو له څو ورځو راهيسې د همدې بازار د پوستې عسکر پرې اموخته دي، هره شپه درې، څلور شمسيانې او د هغوی بېټرۍ خلاصوي، پلوري يې، ما په خپله وليدل، کومندان يې پيسې شمېرلې.
جوجُو غلی شو، رڼا ته يې لاس ور ووړ، ويې ويل:
_بله پاڼه مې راواړوله.
د تور ستوري ديارلسمه:
سهار وختې مې په سفينه کې ليکلی تحقيق سماوه چې يو لوی درب شو، په بيړه د باندې ورغلم. تياره وه، هېڅ هم نه ښکارېدل، د مرغانو د وزرونو شڼهاری مې واورېد، پورته وختم، څو وارخطا هيلۍ مې ولېدې. يوې ته مې د درب يادونه وکړه، له وېرې يې زبون وهل شوی و، خو بلې راته وويل چې د پاخه سړک خواته ورشه.
هماغسې مې وکړل، دوړه لا نه وه ناسته، نږدې ورغلم، د اوبو پر سر تړل شوی شل متره اوږد، پوخ پل ماته ملا پروت و.
ليرې په ونو کې پاڼې وخوځېدې، هماغې خواته مې مخه کړه، دوو کسانو منډې وهلې، اوږدې ږېرې يې درلودې، يوه يې د موټر بېټرۍ په لاس کې نيولې وه، بل په روان حال کې نری سيم ټولاوه.
دوی تر نږدې باغه په منډه ول، خو کله چې تر پخڅې واوښتل، تګ يې عادي شو، يو بل ته يې د پله د نړېدو مبارکي ويله.
جُوجُو غلی شو. ورو يې وويل:
_دې ته وايي وطندوستي.
تواب رڼا ته کتل.
جُوجُو وويل:
د تور ستوري څوارلسمه:
دا خلک تل په غوسه وي، هوارې ټنډې مې نه دي ليدلې، په سمه خبره کې يې کاوړ ګډ دی. دوی خندا نه پېژني. که يې خندلي هم وې نو د نورو د سپکاوي له پاره يې خندلي دي. يو ماښام يوه جومات ته ور وګرځېدم، لويان او ماشومان ناست ول، د يوه ماشوم باد پرې شو، ټولو وخندل، ډېر هومره چې سترګو يې اوښکې وکړې، ماشوم ژړل، خو د خندا غږ د هغه تر ژړا ډېر لوړ و. د يوه سړي له ډېرې خندا سا بنده شوه. له لمانځه وروسته هماغه سړی تر ټولو مخکې له جوماته ووت. پسې ورغلم، د ساراګشت له پاره يوې کنډوالې ته ورغی، هوا يې دومره خرابه کړه چې په کنده کې د ناست ملخ زړه وچاوديد، خو ده ونه خندل، برعکس، قواره يې جدي ښکارېده.
بله ورځ يوه ښځه له خرې ولوېده، پر ړنګه ونه ناستو کسانو له ډېرې خندا خپلو تشو ته لاسونه نيولي وو.
په هماغه مازيګر مې په يوه بل کلي کې ډله ځوانان وليدل، نږدې ورغلم، په يوه ليوني پورې يې پلاستيکي خلطه غوټه کړې وه، لکۍ يې ورته ويله، د خندا له لاسه په هماغه خوا مرغۍ نه ورتلې، پر اخوره ولاړ خره هم خندل، خو د هغه خندا منطقي وه، خره د انسانانو په ساده توب پورې خندل.
جُوجُو غلی شو، تواب ته يې وکتل، ويې ويل:
_کوم کار مو سم دی؟
تواب وچې سترګې ورته نيولې وې.
جُوجُو وويل:
_د خپلو ياد دښتونو بله برخه به درته ولولم.
يوه ورځ يو څه ليرې لاړم، د وهل شويو ځنګلونو په اړه مې تحقيق کاوه. سوی او ګيدړه مې وغږول، ويل يې چې د اوسېدو ځای نه دی ورپاتې،غرونه لوڅ شول، انسانانو ټولې ونې خرڅې کړې.
د څېړۍ د يوه سپېره نيالګي پر ښاخ کېناستم، لاندې د سيند اوبه له لويو ډبرو سره لګېدلې، شڼهاری يې خوت. ناڅاپه مې يوه پېغله وليده، سر يې لوڅ و، په منډه کې يې تور وېښته يوې بلې خواته کېدل. يو ځای ودرېده، شاته يې وکتل،لويې ډبرې ته يې ولي ولګول.
نږدې ورغلم، لوڅو پښو يې په تېرو ډبرو د وينو څاڅکې پرېښي ول، نجلۍ تېزه تېزه سا وهله، باد يې تور وېښته پر سپين مخ راوستل، نجلۍ پر مخ لاس تېر کړ، خو لا يې هم پر شونډو په پرته وينه کې څو تور وېښته سرېښ ول. ناڅاپه ډز شو، له تيږې وړه ټوټه بېله شوه. نجلۍ منډه واخيسته، خو په دوهم ډز ځای پر ځای ودرېده، ځنګنونه يې پر وړو تيږو ولګېدل، له وليو څخه يې وينو داره وکړه، ړنګه شوه، خړې ډبرې سرې شوې.
شاوخوا مې وکتل، دوو ځوانانو منډې راوهلې، يوه يې ټوپک درلود. نږدې راغلل، د ټوپک له نلۍ څخه د سوځېدلو باروتو بوی ته.
مړه نجلۍ يې تر لاسو او پښو ونيوله، خړو اوبو ته يې ور خوشی کړه. پسې ومې کتل، تر يو څه ځايه روانو ځګونو تور وېښته ورسره وړل، وروسته ډوب شول.
په ځوانانو پسې تر کلي ورغلم. د نجلۍ مور بدې ورځې کولې، وېښته يې شکول، کيسه مالومه شوه، د نجلۍ له خولې راوتلي و چې يو ځوان ورباندې ګران دی.
جُوجُو غلی شو. تواب ته يې وکتل، ويې ويل:
_وروڼو يې ووژله. اه! دا خلک دومره مظلوم دي چې ان د ګرانښت حق هم نه لري.
تواب رډې سترګې ورته نيولې وې.
جُوجُو وويل:
_بله پاڼه به راواړوم.
دلته له قسمه پرته خبره نه کېږي، ((په کوران که درواغ درته وايم، خدای مې دې ووهې که مې غلطه خبره کړې وي، په الله قسم که مې پيسې بېرته درنه کړې…)).
اه! دا خلک څومره پر يوبل بې باوره دي.
يو بل ټکی، دلته ژوند څومره بې هدفه دی. بس وخوره، ويده شه، اولاد پيدا کړه او کوڅې ته يې وسپاره، نه يې د ساتلو غم ورسره وي او نه هم د تربيې. تنکي ځوانان يې په کنډوالو کې ناست وي او په غرويو (ورغويو) کې چرس ميدوي. بس! سپېره وړه، ورېښمينه لونګۍ او د ژمي يو پسه لاندی يې ټول ژوند دی.
��ر اوسه مې داسې څوک ونه ليد چې بل ته يې خير ور رسېدلی وي. برعکس، د يو بل پښې وهي، لوی دښمن يې تر ټولو نږدې خپل (تربور) دی. تل په بدو پسې ګرځي، ټول فتواوې ورکوي، مړ کړه، وتړه، اوبو ته يې واچوه، هر يو يې سياستوال دی، له سهاره تر بېګا يوه پاچاهي ړنګه کړي او بله جوړه، اه! دوی د خوشالۍ له پاره هېڅ هم نه کوي، خو غم په پيسو اخلي.
جُوجُو غلی شو، تواب ته يې وکتل، ويې ويل:
_ډېرې خبرې مې وکړې؟
خرهاری يې واورېد..
جُوجُو پر دېوال لاس تېر کړ، رڼا ورکه شوه.
ويې ويل:
_څه بېغمه خلک دي.
ورک شو.
* * *
غرمه وه، تواب د کچالو جويې ته اوبه ور پرېښودې، پر پوله ورته کېناست، پزه يې کش شوه.
جُوجُو وويل:
_دهقان مو زوړ دی، مرستې دې خوشاله کړم.
د تواب تندی تريو شو:
_هغه ته يې ځواب ورکړ!
_ولې؟
_پرون مې پلار د وړو کندو بېځايه کاوه، دهقان ته يې احوال ور ولېږه، خو هغه ويل چې ناروغه دی.
_بيا؟
_نيکه ته غوسه ورغله، سړی يې راوغوښت، ورياده يې کړه چې نور يې په پټيو کې ونه ويني.
جُوجُو وويل:
_ نو د کندو بېځايه کول خو د دهقان کار نه دی.
د تواب شونډې وخوځېدې:
_له دهقان سره يې په اوله کې ويلي و چې بېګار به وړې.
_واضح يې کړه!
_دلته پر دهقان نور شرطونه هم اېښودل کېږې. د بادار کور ته د غنمو او پروړې وړل، ژرنده، د بامونو کاګل ….
تواب په بيړه ولاړ شو، بېل يې ور واخيست، جوارو ته اوښتې اوبه يې وتړلې.
جُوجُو وويل:
_بېګا ډېر بې خوبه وې.
تواب غلی و.
جُوجُو وويل:
_بېګا ناوخته د هغې نجلۍ کور ته لاړم چې په بدو کې يې ورکړه. پوهېږې! ځان وژني.
تواب په رډو سترګو ورته وکتل.
جُوجُو وويل:
_نجلۍ د تناره په خونه کې يوازې ناسته وه، کاسې، پيالې، دسترخوان، مالګه، مرچ، هر څه تيت او توشپلي پراته وو.
نجلۍته مې وکتل، پر مخ يې تورې ليکې ښکارېدلې. نږدې ورغلم، په اوښکو کې يې رانجه ګډ و.
د موږک ژړا مې واورېده. په دېوال کې جوړ شوې غار ته ورننوتم، يوه کوچنې موږک ژړل، په روڼ پلاستيک کې يې د غنمو د پرتو دانو خواته زورونه ور وهل، خو مور يې تر لکۍ ټينګ نيولی و.
ماشوم مې په لوږه نه لورېده، پلاستيک ته مې لاس ور وغځاوه، خو د موږک مور يودم چيغه کړه!
_پام!
په حيرانۍ مې ورته وکتل.
د موږک مور وويل:
_زهر دي.
لاس مې راټول کړ.
د موږک مور وويل:
_په دې زهرو موږکان وژني، خاوندمې تېره مياشت همدا د غنمو رنګېدلې دانې وخوړې، شېبه وروسته يې په ګېډه درد شو، سيپن نس را واوښت.
په خبره کې يې ور ولوېدم.
_نو دا زهر دلته څه کوي؟
د موږک مور وويل:
_لومړی مې زوی تر لکۍ ونيسه.
هماغسې مې وکړل.
د موږک مور د باندې ووته، خو ماشوم ژړل، زورونه يې وهل او د غنمو دانې يې غوښتې.
د موږک مور د وچې ډوډۍ له يوې وړې ټوټې سره بېرته راغله.
کوچنی غلی شو، ډوډۍ يې ور واخيسته، کونج ته کرار پرېووت.
مور يې وويل:
_مازيګر مې د نجلۍ چيغې واورېدې، د اور د خونې کړکۍ ته ور وختم، نجلۍ په چوتره کې ناسته وه، په لندو سپينو پايڅو پورې يې توره خاوره ښکارېدله.
مور يې راغله، د نجلۍ سر يې په خپل ټټر پورې ونيو، پر خړو غومبورو يې اوښکې روانې شوې. وروسته يې نجلۍ ولاړه کړه، دواړه کوټې ته ننوتل.
زړه مې بې طاقته شو، د اور له خونې د باندې ووتم. په انګړ کې مې د نجلۍ پلار وليد، خپلې وړې لور ته په غوسه و، ويل يې چې زاڼه چا خبره کړه؟
وړې نجلۍ په وارخطايۍ وويل چې له زاڼې سره کارېزه ته تللې وه، دواړو منګي ډک کړل، کور ته د راتګ په حال کې مو د حاجي تور وړه لور وليده، غوا يې اوبو ته ور وستله، زاڼې ته يې وويل چې په بدو کې يې ورکړې. زاڼې چيغه کړه، له اوږې يې منګی ولوېد او د کور خواته يې منډه راواخيسته.
د زاڼې پلار يوه شېبه ولاړ و، بيا يې د ابدان څوښکي ته بدنۍ ونيوله ، اودس يې وکړ او له انګړه د باندې ووت.
کوټې ته ورغلم، زاڼه پر کټ ناسته وه، سلګۍ يې وهلې.
مور يې په خواره خوله وويل:
_قسمت به دې همداسې و.
زاڼې يودم چيغې کړې:
_ هغه سړی تر پنځوسو کلونو اوښتی دی، بله ښځه هم لري.
د زوی ژړا مې تر غوږ شوه او له هغه ځايه راووتم.
موږک غلی شو.
ومې ويل:
_ټوله کيسه راته ووايه.
موږک چيغه کړه!
_مه!
يو دم يې زوی له لکۍ ور کش کړ.
ور ومې کتل، د زوی تېره نوکان يې لا په پلاستيک کې بند و.
د موږک مور خپل زوی ته پاتې ډوډۍ ونيوله، زوې يې پر وچه ډوډۍ خپل تېره غاښونه ټينګ کړل، خو لا يې هم ګردې وړې سترګې له غنمو نه اړولې.
د موږک مور وويل:
_تر ماخوستنه دلته وم، د لوښو کړپا مې واورېده، ورغلم، په سرای کې لاټين بل و، زاڼې ناولي لوښي پرېمينځل. د جارو تر شا پټ شوم، زاڼې ته مې وکتل، په سرو سترګو کې يې د لاټين رڼا ښکارېدله.
وروسته يې ډک تشت پرېولي لوښي د اور خونې ته يوړل، پسې ورغلم، زاڼې د ټکري پيڅکې ته ور لوېدلې غوټه خلاصوله. زړه مې خولې ته راغی، دې د موږکانو د زهرو پلاستيکي خلطه پر غولي کېښوده. کيناسته، دغنمو رنګ شويو دانو ته يې وکتل، يودم يې چيغه کړه.
زاڼې تر ډېرو ژړل، وروسته سلګيو واخيسته، پورته يې وکتل او لاسونه يې لپه کړل.
ما يې غږ نه اورېده، خو د نجلۍ شونډې خوځېدلې.
د هغې سترګو ته مې وکتل، رانجه يې اوښکو وهلي و.
بيا يې پلاستيکي خلطه ور واخيسته، ورغوی يې د غنمو له دانو ډک کړ. خولې ته يې ور ووړ، ناڅاپه کړپ شو، ژر يې ډک غروی (ورغوی) بېرته په پلاستيکي خلطه کې تش کړ، د باندې ووته.
ورغلم، پاکټ مې تر ژۍ ونيو او غار ته مې راکش کړ. .
له چوترې نرۍ غږ راغی، مور يې زاڼې ته په غوسه وه چې په لوږه ويدېدل ښه نه دي.
د زوی زګېروی مې واورېد، په خوب کې يې د پزې وړه، سره څوکه يوې بلې خواته کوله، پوه شوم چې د غنمو بوی پرې لګېدلی و.
يو دم پيالې وکړنګېدې، ورغلم، زاڼه په زهرو پسې ګرځېده، د پلاستيکي فرش څنډې يې واړولې، پريمينځلي لوښي يې سره تيت کړل، تاخچه يې وکته، يو دم يې کوکه کړه، د مرچو او مالګې ډبلي يې لاندې راوغورځول، کونج ته غلی کېناسته.
بس، همدومره.
جُوجُو غلی شو، ليرې د بايسکل زنګ وکړنګېد. جُوجُو د کچالو د بوټي تر پاڼو ور وکتل، په نرۍ لاره کې ډنګر سړی ولاړ و.
سړي په لوړ غږ وويل:
_نيکه دې په کور کې دی؟
تواب ورغږ کړل:
_هو! خيريت و؟
_د حاجي ستار د لور جنازې ته يې غوښتی.
_کوم ستار؟
سړي پر بايسکل پښه واړوله. په تګ کې يې وويل:
_د ړنګ کارېز د کلي.
تواب ودرېد، چيغه يې کړه!
_کومه يوه؟
د سړي غږ د بايسکل د ټيم له ټکا سره ګډ شو:
_هغه چې پرون يې په بدو کې ورکړه.
جُوجُو وويل:
_اه!
ورک شو.
* * *
ماسختن تواب د نيکه پر لاسونو اوبه ور اچولې چې بدنۍ کږه شوه.
نيکه چيغه کړه:
_ړوند يې، درۍ دې لنده کړه.
تواب غلی و. تره ته يې وکتل، سترګې يې له غوسې ډکې وې. تواب د نورو پر لاسونو هم اوبه ور واچولې، تر چوترې ښکته شو، چلمچي يې تش کړ، اوږه يې درنه شوه.
تواب په غوسه وويل:
_بدنۍ د ناستي ځای نه و.
جُوجُو په خبره کې ور ولوېد:
_بيړه لرم، بايد خبرې وکړو.
تواب وويل:
_ټول ناست دي، کوټې ته نه شم تلای.
له چوترې يې د پلار له غوسې ډک غږ راغی:
_له ځان سره مه بونګېږه! سمه خبره وکه!
تواب وارخطا شو:
_څه! څه مې نه دې ويلي.
چوترې ته ور وخوت، غلی کېناست.
نيکه چيغه کړه!
_بلا! وه بلا! د لمانځه ناوخته شو.
له دالانه ښځينه وارخطا غږ راغی:
_چای دم دی، يوازې پيالې مينځم.
چوپه چوپتيا شوه، د تناره له خونې د پيالو کړنګا راتله.
نيکه په غوسه وويل:
_کم عقله نجلۍ! ځان يې زندۍ (غرغره) کړ، نه د دې دنيا شوه نه د هغې.
د تواب غوږ وتخڼېد، جُوجُو وويل:
_ورته ووايه چې دا دنيا خو تاسو ور خرابه کړه.
تواب په غوسه وويل:
_چوپ!
د تواب پلار يو دم چيغه کړه!
_خره!
سړي چپلکې ته لاس ور وغځاوه، تواب ټيټ شو، چپلکه پر يوه کوچني هلک ولګېده. هلک په چيغو د اور خونې ته منډه واخيسته.
د تواب پلار لاس ور وغځاوه، تواب يې له ښی پښې کش کړ، تواب غبرګې څنګلې خپل مخ ته ونيولې، درنه څپېړه يې غوږ ته سيخه شوه.
نيکه چيغه کړه!
_مه! هلک دی.
د اور له خونې وارخطا ښځې راووتې.
د تواب پلار شاته شو.
تواب په ژړغوني غږ وويل:
_په کوران که مې نيکه ته ويلي وي.
تره يې چيغه کړه!
_مخ دې تور، ټولو واورېدل.
تواب منډه واخيسته، کوټې ته لاړ، په تياره کې غلی کېناست.
د جُوجُو خواشينی غږ يې واورېد:
_وبښه!
تواب وسونګېد.
جُوجُو وويل:
_مه ژاړه، هسې هم خفه يم.
تواب چيغه کړه!
_دا وخت نو د پوښتنې و؟
جوجُو وويل:
_نن شپه ځم.
تواب نيغ کېناست:
_ولې؟
_تحقيق مې خلاص شو.
_بيا به دې ووينم؟
_نه شم راتلای، دلته د خوشالۍ خبره نشته، تر دې ځايه د غږ ماشين هم ښه دی. خو تا زحمت راسره و ايست. مننه.
جُوجُو ورک شو.
نهمه برخه راتلونکې دوشنبه خپرېږي
تاندوالو سلام
فکر کوم چې د جوجو د ناول اتمه برخه پاتي شوې ده، ځکه تېره دوشنبه مو اومه برخه خپره کړې وه او اوس هم نهمه
مننه