خدمتګار ورځپاڼې پخپله نننۍ ګڼه کې لیکلي چې د پاكستان څارګره اداره د ترهګرو ډلو په انسجام، روزنه او تجهيز كې خلاص لاس لري چې ښه بېلګه يې په پاكستان كې د امريكا له خوا د اسامه بن لادن په ګډون د لوړ پوړو ترهګرو په نښه كېدل دي.
د بن لادن د وژنې رپوټ افشا کېدو د پاکستان استخباراتي اداره اى، ايس، اى له خجالت سره مخامخ کړه.
د ایبټ اباد کمیسیون رپوټ، چې د پخواني حکومت له لوري د ۲۰۱۱ کال د مې د میاشتې په ۲مه نیټه د القاعدې د پخوانې مشر اسامه بن لادن د وژنې د څیړلو لپاره جوړ شوی و، په ښکاره ډول اى، اېس، ای، او نورې امنیتي ادارې د بن لادن په نیولو کې په غفلت او بې کفایتۍ تورنې کړې دي.
د الجزیرې تلویزيوني شبکې له لوري د دغه رپوټ تر افشا کیدو وروسته د پاکستان پوځ او استخباراتي اداره اى، ايس، اى په داخلي او نړیواله کچه تر سختو نیوکو لاندې راغلي دي.
کارپوهان په دې نظر دي چې د اسامه بن لادن د وژل کیدو په اړه د پاکستان د یوه رسمي رپوټ خپریدل کېدای شي د هغو کسانو د اشتباهاتو د پټولو یوه هڅه وي چې په دغه هیواد کې د بن لادن په استوګنې خبر وو.
د چارو شنونكي وايي چې د اى، ايس، اى په تشكېل كې داسې بنسټپالان ځاى پر ځاى شوي چې د بشري حقونو په نامه هيڅ نه پېژني او يوازې په سيمه او نړۍ كې د تاوتريخوالي پراختيا ته لمن وهي.
د سياسي چارو شنونكي مطيع الله خروټي له خدمتګار ورځپاڼې سره په خبرو كې وويل چې د اى، ايس، اى شبكه د نړۍ په كچه د ترهګرو ډلو د همغږي كولو او تنظيمولو چارې پر غاړه لري: (( كه د اى، ايس، اى سازمان له نړۍ ورك شي، نو په نړۍ كې به د ترهګرۍ نوم هم ورك شي.))
ښاغلي خروټى زياتوي، د پاكستان ملكي حكومتونه نه شي كولاى دغه شبكه كنټرول كړي، خو د نړيوال امنيت د خونديتابه په خاطر بايد امريكا او نړيواله ټولنه د دغې شبكې په كنټرولولو كې مرسته وكړي: (( امريكا دې له پاكستان سره په نظامي برخو كې خپلې مرستې د اى، ايس، اى په اصلاح كولو پورې مشروطې كړي.))
د دويچه ويله المان د رپوټ پر بنسټ، په ۲۰۰۸ کال کې د پاکستان ولسمشر اصف علي زداري امر وكړ چې اى، ايس، اى دې د كورنيو چارو وزارت په چوكاټ كې خپل فعاليتونه تنظيم كړي، خو د څو ساعتونو په تېرېدو سره زرداري له خپل امر څخه پر شا شو.
رپوټونه وايي چې هغه مهال د پاكستان څارګرې ادارې د اصف علي زرداري د امر له منلو انكار كړى و.
خو اوس يو شمېر نړيوال شنونكي د پاكستان نوي صدراعظم نواز شريف ته وړانديز كوي چې په نړيواله كچه د پاكستان پوځ او څارګرې ادارې له خراب موقف نه په ګټه اخستو دغه دواړه ادارې را كابو كړي او واك په بشپړ ډول ملكي حكومت ته ولېږدوي.
په واشنګټن كې د نړیوالې سولې د کارنګي بنسټ، غړى فریدرېک ګریر وايي چې د پاکستان پر امنیتي مشرتابه د بې کفایتۍ تور لګول شوی دی، چې د دغه مشرتابه د مشروعیت په کمولو کې مرسته کوي.
لندن میشتى شنونكى فاروق سولېحریا، په دې باور دی چې نواز شریف ښه چانس لري چې اى، ايس، اى تر خپل کنترول لاندې راولي: ((د بن لادن رپوټ اى، ايس، اى داسې افشا کړه چې تر دې د مخه هیڅ کله داسې نه وه افشا شوې او پوځ په داسې یوه وضعیت کې قرار نه لري چې د دیموکراتیک بهیر خنډ وګرځي.))
خو یو شمیر کارپوهان په دې باور دي چې اى، ايس، اى اوس هم دومره قدرت لري، چې د ملکي مشرتابه له لوري د خپل قدرت د رامحدودولو مخه ونیسي. کراچي میشته وتلي خبریال سلیم عاصمي، له دویچه ویله سره په خبرو کې وویل: اوس وخت رارسیدلی دی چې بالاخره اى، ايس، اى ته له سره کتنه وشي او تر ملکي کنترول لاندې راوستل شي، خو نواز شريف داسې څه نه غواړي.