در سال های اخیر، ادبیات کاربردی «خارجی»، محتوای اکثر بحث ها و اجندا هایی بود که برای افغانستان سرمی دادند. نقش خارجی در ساخت دولت- کشور، به تجربه ی عجیبی از تنوع خواسته ها، فرهنگ ها و باور هایی رسید که در مجموعه ی کاملی از «دگرباوری»، به هاله ای می ماند که اگر در شکننده گی آن، عمر «شش ماهه» حساب می کنند، بقایش نیز بسته به حبل المتین سیاسی می شود.
نقش کشور های خارجی در تراژیدی طولانی مردم ما، چه در جانب دوست، چه در جانب دشمن، اما به این فهم به درستی کمک نکرده است که آیا تجربه ی جهانی از این برخورد، بیشتر به منظور فراهم کردن تسهیلات اقتصادی، تجاری و یا کسب امتیاز در جایگاه شرکایی ست که بر اساس خواست اکثریت (منافع ملی ما) هرازگاهی که خواسته باشد می تواند تغییر موقعیت دهد؟
سوگمندانه پس از 26 سرطان (مقدمه ی بدبختی های بزرگ) در شومیت 7 ثور، مقدارت ما با اختیار مشی سیاسی منفی، وابسته گی را با اعتقاد به اصل خارجی به سلوکی مبدل می کند که از آن زمان تاکنون، نقش خارجی، نه فقط توجیه مفاد و سود شمرده می شود، بل در پیوست های محکم اعتقادی به آن، معلوم نیست با کدام خرد، معضلات اساسی مردم و مملکت را با مساله ی خارجی حل می کنند.
رفقای کمونیست، بر اساس باور های دگم حزبی- ایدیالوژیک، مناسبات جهانی افغانستان را محدود به چند کشور کمونیست کردند. در اختیار این سیاست، وابسته گی به محور اتحادشوروی، اجازه نمی داد ارزش تماس با آن اجزای مجموعه ی کمونیستی آشکار شود که مثلاً از رابطه با کشور کمونیست ویتنام، معلوم نبود کدام نیاز افغانستان را برآورده می ساختند.
امروزه هول و هراس از دشواری ها و شرایط، مسوولان دست و پاچه را به ریای بیشتر کشانیده است. اجرای نمایشات رسانه یی، سخنرانی های تریبونی، وعده ها و وعید ها در حالی اهدا می شوند که اجزای داخلی نظام در گسست و سستی، مردم را از دولت دور می کنند.
پس از سفر رییس جمهور اندونزیا، ادبیات کاربردی «خارجی» در بیان نقش کذایی ناشی از توهم، بسیاری را که در دور دسترخوان دولت نان می خورند، به شوق آورده است که اگر ممکن باشد، کشتی شکسته ی این مملکت را در مجمع الجزایر اندونزیا نیز لنگر بیاندازند.
من نمی دانم سطح توقع از کشور دور افتاده و نسبتاً فقیر اندونزیا، در واقعیت بیش از یک میلیارد مسلمان جهان، چه قدر می باشد، اما این حقیقت در جلو چشمان ما قرار دارد که مساله ی افغانستان، در هیچ مدار فرهنگی حل نمی شود. حالت زار این کشور، سود های کلانی را نصیب کشور های همسایه می کند و در استراتیژی های نو، افغانستان، تخته خیزی شمرده می شود که در محاسبه ی روسی آن، رد و علایم استعمار تزاری، حرص و آز پیروان منقل (فارسیان) و عمق استراتیژیک شاگردان انگلیس (پاکستان) به این حقیقت کمک می کنند که دوستان فرامرزی (جامعه ی جهانی، به ویژه امریکا) در منطقه ای جای پا یافته اند که در تمام جوانب خوب و خراب آن منفعت دارند.
پاکستان با پنجاه میلیون فقیر، کارخانه ی آدمسازی برای آدم ربایی ست. آسیب های جدی روسیه، چین و ایران، ثابت می کنندکه ارزش پاکستان در محاسبات کشور های غربی، می تواند میلیارد ها دالر هزینه های آنان در افغانستان را ناچیز کند. در واقع کشانیدن پای خارجی در مساله ی افغانستان، اگر از سوی دوستان خارجی باشد، بخشیدن تنوع به مساله ای ست که با افزایش بازیگران، به سمت و سوی دیگر می انجامد، اما نقش طرف افغانی برای طرف شدن با خارجی، نباید از محاسبات سود کم تر شود.
چنان چه آوردم اگر باور های رفقای کمونیست، وزنه ی جهانی افغانستان را با گرایش به بلاک اتحادشوروی خدشه زد، اجرای نقش بدون و چون چرا در محور های دیگران، در شرایطی به ما آسیب می زند که مثلاً به درستی معلوم نیست از کشور دور افتاده ی اندونزیا، چه توقعی دارند.
تسهیلات تجاری و اقتصادی جهان سوم در جو ناگزیری ها، اگر دست باز ایرانی، پاکستانی، چینایی، هندی و حتی تاجیکستانی فقیر شده است، سهم اندونزیا را نیز در این تضمین داخل می کند که پس از چندی، فقط محموله های تجاری کشور برادر مسلمان، تنوع فرآورده های این کشور مصرفی را بیشتر خواهند کرد.
قایل شدن به نقش نمادین مسلمانانی که فقط برای مسلمانی، می توانند برنامه های آی.اس.آی را برهم زنند، به کار خوش باورانی می خورد که از دست آویز رسانه یی آن، مردم را غافل تر می کنند.
ارزش ارتباطات خارجی ما، در یک قرنی که گذشت، تا زمانی که در واحد مستقل سیاسی (قبل از هفت ثور) برداشت می شد، روی اصولی استوار بود که دولت های افغانستان در محاسبات «نفع و زیان» می کردند. این مشی، حتی در تکان سیاسی (اولین جمهوری) بسیار تغییر نکرد. هرچند مبتکران نو (واضعان جمهوری) نتوانستند تناسب را نگه دارند، اما تا آخرین روز، ارزش ارتباطات به اصل وزنه ی طرف استوار بود.
از سفر های نمایشی مسوولان شورای بی فایده ی صلح به اندونزیا تا سفر برادرانه ی روسای کشور مسلمان اندونزیا، سعی بر این که در این تردد، بزرگ نمایی و تعدد دوستان خارجی، نمایانگر پیشرفت های بعدی ست، تاکنون محاسبه ی عمر سیاسی (شش ماه) را نتوانسته است برهم زند، اما آگاهی از پشت پرده ی معادلات و رویداد های سیاسی، به راحتی به گیرنده گان عام (مردم) کمک می کند تا در منظر ارزشمندی ارتباطات خارجی، به درستی درک کنند مثلاً کشور مسلمان اندونزیا، به چه میزانی از تاثیرگذاری در میان کشور های مسلمان برخودار است؟
مجمع الجزایر اندونزیا در سیر تاریخی، در بازی های سیاسی و واقعیت های متاثر از عنصر خارجی، ناگفته های زیادی دارد که اگر بیان عاطفی را کنار بگذایم، واقعیت های تلخی رونما می شوند که بار فرهنگی ای که از گرایش های دینی اشباع می شود، در حقیقت واحد های سیاسی، بیشتر از شناخت توده هایی نیست که صد ها نام (ملت ها) دارند. کشانیدن این و آن، بر اساس باور ها، ظاهراً به سنت تعارفی می ماند که اگر در میان اجتماعات مسلمانان باشد، در زمان عبادت و مراسم دینی یک رنگ می شود؛ هرچند تنوع فرقه ها، مُعضل دیگری ست که مرزی های آن خوانده شده است.
کتاب «دیدار از اندونزیا»، یکی از بهترین کتاب هایی ست که شما را به سرزمین مهمانان تازه ی ما می برد. محتوای کتاب، پرده از روی واقعیت هایی برمی دارد که توده های منقسم در واحد های سیاسی، هرکدام در محور منافع و اغراض کشور ها، هرگز توان ایفای نقش میانجی ای را ندارند که کار آنان، قایم کردن صلح و سلم واقعی باشد.
زنده یاد استاد ناصر پورپیرار، در سفری به اندونزیا، از توان همان قلم شگفتی آفرین، ما را به پشت صحنه ای می برد که در ظاهر اخبار هفته های اخیر، در بیان عاطفی دیدار و تماس با برادران اندونزیایی، فرو رفته بودیم.
در کتاب «دیدار از اندونزیا»، سرگذشت سیاسی، تاریخی و فرهنگی برادارانی را بخوانیم که اگر رد آنان را پس از پایان سفر به داخل اندونزیا تعقیب کنیم، کشف حقایق عجیب، به این درک کمک می کند که مردمان مصروف در آن جا، با چه دیدگاه و چه سیاست هایی وارد معاملات سیاسی می شوند. در کتاب مصور «دیدار از اندونزیا»، تبیین فرهنگ های عجین که حتی روی باور های دینی تاثیر می گذارند، روایت واضح از زنده گی میلیون های مسلمانی ست که در تقابل کشور های دارای منافع، دچار اصطکاک شده اند.
لینک دانلود رایگان کتاب «دیدار از اندونزیا»:
http://www.afghanpedia.com/projects/libraries/pdfs/get_pdf.jsp?book_id=106cyukbq.pdf