کابل ته د راحیل شریف نا ببره راتګ/ فرید نوښت

دا لیکنه ما ته د رزاق مامون د ویبلاګ د یوې لیکنې ترجمه ښکاري. که وي باید فرید نوښت په ښکاره لیکلي وای ځکه مونږ نه غواړو چې د تاند رنګه په داسې کارونو بده شي. د مامون لیکنه دا ده:

چهارشنبه ۲۶ آذر ۱۳۹۳ ه‍.ش.
عقب صحنه ی سفر راحیل شریف به کابل

سفر شتابزده ی راحیل شریف به کابل به خصوص پس از حمله ی مرگبار طالبان پاکستانی بر آموزشگاه نظامی در پشاور، ماهیت شدیداً واکنشی- التهابی وتهدی آمیز دارد. محافل رسمی پاکستان مدعی اند که دهشت افگنانی که برمکتب نظامی پشاور حمله ور شدند، از پایگاه های طالبان پاکستانی مستقر در خاک افغانستان آمده بودند. تحلیل گران نزدیک به آی، اس آی پیوسته از شبح هند در سرحدات پاکستان هشدار داده اند. بدون شک راحیل شریف اسناد و مدارکی را با خود به کابل آورده است که احتمالاً امنیت ملی افغانستان را در حمله پشاور مظنون بداند. اما به دلیل روابط نزدیک استخبارات هند و آمریکا با حکومت کابل، امکان دست رسی اشرف غنی به مدارکی قویتر بر علیه پاکستان در مورد حملات اخیر در افغانستان به مراتب بیشتر است.
البته موج فشار از خاک افغانستان به سوی پاکستان از مدت ها قبل فعال شده و به ویژه پیمان راهبردی بین هند و افغانستان به آن رسمیت وجواز داده است. افغانستان به مرکز دفاع بین المللی علیه پاکستان مبدل شده است. افغانستان سنگر مقدم جنگ نرم ومخرب است و اکنون از توانایی سبوتاژ وضربت زنی بهره مند است.
جنگ افغانستان درحال انتقال است. این جنگ خصلت انتقالی خود را درزمان اشرف غنی برجسته تر نشان خواهد داد. اشرف غنی جزء مجریان پلان جدید بین المللی در افغانستان است که هند وامریکا و (اخیراً) چین، جهت ختم جنگ درافغانستان وضرورت انتقال آن به محور جدید اقتصادی- راهبردی، همسو شده اند. هندی ها شرایطی را فراهم کردند تا اشرف غنی توانست چینی ها را درحوزه ی شمال افغانستان صاحب بستر اقتصادی- امنیتی بسازد. بدین ترتیب، رخنه ی جنگ به آسیای میانه از طریق بدخشان منتفی به نظر می رسد و تنها راهی که باقی مانده، گردنه های«وزیرستان ها» درخاک پاکستان است که از درون خاک پاکستان باید به سوی مرزهای تاجکستان راه بکشد.
این طرح اگر چه فعلاً ضمانت حتمی به خود نیافته مگر تنها طرح همین موضوع برای پاکستان وحشتناک است. علاوه بر آن انگلیس ها با این طرح مخالف اند. در صورتی که بسته های پیشنهادی تشویق کننده به انگیس ها پیشکش شود و نقش استراتیژیک آنها را در آینده آسیای میانه ضمانت کند؛ امکان تغییر سیاست آنها وجود دارد.
برای انگلیس حفظ پاکستان با سیاست های کنونی اش امکان پذیر نیست. پاکستان ازهر رهگذر موقعیت شکننده دارد. دست خالی با اقتصاد معیوب وسازمان تولیدی ضعیف ( ویتیم شده از نظرکمک بین المللی) درمیدان ایستاده. برای نفس کشیدن، فقط گزینه ی جنگ درکابل را دنبال می کند؛ اما هند و آمریکایی ها فضای تنفس را بر وی به طوری دردناک مختنق ساخته اند. از یک سو هندی ها با جلب نظر امریکایی ها طرح عبور از وزیرستان به سوی آسیای میانه را پیش کشیده و دنبال می کنند؛ از جانب دیگر، «موج برگشت» جنگ متوجه «وزیرستان» شده است.
افغانستان به یک حوزه اقتصادی در حال تبدیل شدن است. برای پاکستان دشوار است که آسیاب جنگ را در افغانستان مثل گذشته بچرخاند. طرح هند وامریکا، عبور دادن دریای جنگ از وزیرستان، با گذر از قلمرو کوهستانی ودور افتاده ی مرزی پاکستان به سوی تاجکستان و ازبکستان است که هدف آن تولد یک کشور جدیدی به نام بلوچستان بزرگ است. اگر پاکستان به زودی حاضر شود تا به افغانستان راه دریایی فراهم کند، ممکن است بلوچستان جز قلمرو پاکستان باقی بماند. در غیر آن جنگ شکلی بسیار پیچیده یی را به خود خواهد گرفت. رهبری اقتصادی جنگ انتقالی در دست حکومت نارندرا مودی رهبر بی جی پی دردهلی است. اشرف غنی در نخستین دیدار از اسلام آباد با آهنگی خشک و بی تعارف، درباره ی پلان جدید منطقه وبین الملل با راحیل شریف در دفتر خودش در راولپندی سخن رانده بود.
پیام احتمالاً درین حد بوده است: دیگر جنگ افغانستان گنجایش ادامه را ندارد و به مراحل پایانی رسیده است. جنگ به طرف شما می آید. یا معامله می کنید یا خودتان به بحران می روید. فرصت را به سرعت ازدست می دهید. یا از وزیرستان بگذرید؛ یا برای افغانستان راه ترانزیت دریایی از طریق بلوچستان بازکنید.
این معامله برای پاکستان آسان نیست. گشایش راه دریایی به افغانستان، درواقع پیوست زمینی هند وافغانستان است و پاکستان تا سرحد مرگ با این طرح مقابله خواهد کرد؛ اما مشکل ویژه ی پاکستان این است که دیگر بیش ازین توان مقابله ندارد. اشرف غنی در بندِ خواب های کهنه ی «خط دیورند» نیست؛ ساحه ی حیاتی اقتصادی می خواهد. هند با تمام قدرت مجری این طرح است و تا کنون یک گام هم عقب ننشسته است. احتمال گذراندن ماشین جنگ از طریق وزیرستان به این جهت قوی به نظر می رسد که اخیراً دهلیز اقتصادی شمال افغانستان به چین وا گذار شده است. هیچ کشوری میل ندارد تا با چین درگیر کشمکش شود.
بنابر این پاکستان در دو راهی تجزیه و شکست کامل اقتصادی قرار دارد. توان مدیریت جنگ را هم ندارد. برای راحیل شریف خیلی دشوار است که دست آوردِ خوبی از کابل با خود ببرد.

ښاغلي فريد نوښت ته! لومړى چي کله يوه ليکنه کوې نو د علمي ملحوظاتو په نظر کي نيولو سره يې ماخذ يادوه، او که ژباړه وي نو بيا خو ضروري ده چي د اصلي ليکوال نوم ورسره ياد شي، ستا دا ليکنه د ښاغلي رزاق مامون د ليکني ترجمه ده،

دا لیکنه ما هم د ښاغلي رازق مامون په بلاګ کښې لوستې وه چې په دري ژبه یې لیکلې وه ، ښاغلي نوښت باید ورسره لیکلي وای چې د رازق مامون لیکنه ده او ده ژباړلې ده دا یوه ادبي او ژورنالیستیکي غلاده ، باید بیا داسې ونه شي او تاند هم باید داسې غلاګانې نشر نه کړي، ښاغلی فرید نوښت باید په دې اړه وضاحت ورکړي او بښنه وغواړي

یو وخت په ننګرهار کې د داود وفا په نامه یوه کس د موسی شفیق صیب شعر په مشاعره کې ولوست او خپل نوم یې ورسره یاد کړ، خلکو داد ورکړ، وروسته کوم مطالعې والا کس خبره لوڅه کړه چې دا خو د شفیق صیب شعر دی، استاد صمیم ورته ویل چې وفا دا شعر ستا دی که د شفیق صیب؟ وفا چې لاره ونه مونده ویل یې استاده شعر د شفیق صیب دی خو ما په کې هسې لږې ګوتې وهلي دي. 🙂 بیا یې بل وخت د علامه حبیبي د افغانستان لنډ تاریخ چې بېنوا صیب له پاړسو ترجمه کړی وو هغې ترجمه کې یې ګوتې متې وهلې وې او دانش ته یې وروړی وو چې چاپ یې کړي، استاد صمیم یې پیدا کړی وو او ورته یې ویلي وو چې استاده د علامه حبیبي کتاب مې ترجمه کړی دی او چاپولو ته تیار دی، صمیم صیب د کتاب په شا که سریزه کې د داود وفا دومره ستاینه کړې وه چې بیا وروسته خبره لوڅه شوه په کفاره یې نه پوهېدو چې څه وکړي. 🙂 نو نوښت صیب تاسو چې په اول سر کې چې چا مو لا نوم هم نه وو اورېدلی داسې نوښت وکړ خدای مو دې وروسته پرده کوي. هسې ولې دا د تاند نوم بدوئ، همدا یو تاند لرو او بس!