شپږمه برخه
* * *
د تواب غوږ وتخنېد، نېغ کېناست. جُوجُو و. هلک په خوبولي غږ وويل:
_دا نيمه شپه ګوره!
جُوجُو تر لاس ونيو:
_راځه!
تواب په حيرانۍ وويل:
_چېرته؟
_وروسته به پوه شې.
تواب د باندې ووت، د کلا د برج پر سر ګرده سپوږمۍ ولاړه وه. د هلک سترګو ته د بټې ګوتې په اندازه سپينه رڼا ودرېده، د جُوجُو غږ يې واورېد:
_زه يم، په ما پسې راځه!
رڼا حرکت وکړ، تر ځمکې يو ګز پورته روانه وه، تواب ګامونه پسې واخيستل. د کلا دروازې ته ودرېد، حيران شو، دروازه خلاصه وه. تواب د باندې ووت، رڼا د کلي په تنګو کوڅو کې مخته تله، له يوه کوره د ځنځير شرنګ او د سپي غپېدا راغله.
تواب ورو وويل:
_چېرته ځو؟
ځواب يې وانه ورېد. دی تر کلي ووت. رڼا د غنمو د شنو وږو پر سر روانه وه، بيا د ګڼو نيالګيو په پاڼو کې ننوته. تواب ګړندی شو، د نيالګيو په مينځ کې يې لار وايسته، مخامخ يې وکتل، اوږه يې درنه شوه، ور مېږ يې کوږ کړ، رڼا يې پر اوږه پرته وه. تواب په بيړه وويل:
_زه بېرته ګرځم.
د جُوجُو غږ يې واورېد:
_زړه دې، خو په خبرېدو ارزي.
_نو چېرته ځو؟
رڼا پورته شوه، دښته يې په مخه ورکړه، تواب ګامونه ګړندي کړل. پاو ووت، رپانده جنډو ته ودرېد. رڼا بېرته راوګرځېده.
تواب وويل:
_ هديره ده، وېرېږم.
جُوجُو په خبره کې ور ولوېد:
_اه ګرانه! له ژونديو ووېرېږه.
_خو تر هديرې ور هاخوا پردی کلی دی، په دې نيمه شپه کې هلته څه کوو؟
رڼا پر قبرونو د را شنو شويو شنو سپاندو او ځوځو پر سر تېره شوه، تواب مخکې لاړ، د سپوږمۍ رڼا د کورونو پر خړو دېوالونو لګېدله. رڼا يو دم ورکه شوه، هلک ورغی، په ګڼو نيالګيو کې يې د جُوجُو غږ واورېد:
_دېخواته!
تواب ورمېږ کوږ کړ، جُوجُو پر لښته ناست و، د سپوږمۍ رڼا يې تر روڼ ځان وتله. تواب يې تر څنګ کېناست، ورو يې وويل:
_دلته څه کوو؟
_ يوازې دروازې ته ګوره!
تواب مخامخ وکتل، د سپوږمۍ رڼا د يوه کور په خړ دېوال کې لرګينې دروازې ته سيخه وه. تواب ورو وويل:
_ولې؟
_اه ګرانه! حوصله ښه ده.
هلک غلی شو، څنګ ته له لانده لښتي د چونګښو کورړا راتله. يو چا وټوخل، تواب په پاڼو کې ننوت، مخامخ يو څوک تېر شول، پر اوږه تم کړې بيلچه يې د سپوږمۍ رڼا ته ځلېدله.
تواب ورو وويل:
_دهقان دی.
جُوجُو په خبره کې ور ولوېد:
_پوهېږم. تحقيق مې کړی، دلته اوبه کمې دي، د کارېز اوبه د شپې هم په وار وي.
پاو ووت، ليرې له يوه کوره د ماشوم کمزورې نرۍ ژړا راتله.
تواب وويل:
_ولې ناست يو؟
ځواب يې وانه ورېد. يودم له مخامخ دروازې سره ځنځير ولګېد، له دروازې يو سر راووت، يوې بلې خواته کوږ شو، پله نيمکښه شوه، يو سړی ودرېد، مخامخ د دوی پر خوا را روان شو.
جُوجُو وويل:
_ودې پېژانده؟
_نه
_تره دې دی.
تواب په بيړه له سترګو پاڼې ليرې کړې، ځير شو، د سپوږمۍ رڼا د سړي څېرې ته برابره وه، هلک په حيرانۍ وويل:
_تره مې په دې نيمه شپه کې دلته څه کوي؟
جُوجُو غلی و، سړي تر لښتي ټوپ کړ، د هدېرې خواته يې ګړندي ګامونه واخيستل.
جُوجُو وويل:
_بس! همدومره.
د پاڼو په مينځ کې د بټې ګوتې په اندازه نری رڼا پورته شوه، تواب په رڼا پسې روان شو، رڼا تر هدېرې ښکارېدله. هلک ورغی، جُوجُو د يوه سيميټي قبر پر ژۍ ناست و. تواب مخامخ ورته ودرېد.
جُوجُو وويل:
_تره دې يوې کونډی ته ورځي.
د تواب زنګنونه ولړزېدل. ځای پر ځای کېناست.
جُوجُو وويل:
_تېره اونۍ ستاسو د کلا د برج پر سر ناست وم، نيمه شپه وه، څه مې ليکل، يو دم مې د کلا د دروازې چونګا واورېده، ورغلم، تره دې په احتياط د باندې ووت، شکي شوم، تر دې کوره مې تعقيب کړ، له کونډې سره يو ځای پرېووت.
جُوجُو غلی شو، يودم يې وويل:
_اه ګرانه! اوښکې ښې نه درسره ښکاري.
تواب خپل سر په دواړو لاسونو کې ونيو.
جُوجُو وويل:
_خوابدون مې نه درباندې لورېده، خو مجبور شوم، تره دې د خپلې لور مخ ته ځکه سوکان ونيول چې يوه تږي ناشناخته ځوان ته يې اوبه ورکړې وې، خو دی.
جُوجُو غلی شو. تواب په ژړغوني غږ وويل:
_باور مې نه راځي، تره مې تر پنځه پنځوسو کلونو اوښتی دی، اوږده ږيره، په ملا پسې پنځه وخته لمونځ، ثوابي روژې…توبه!
تواب غريو واخيست.
جُوجُو وويل:
_د يو چا په ظاهره مه غولېږه!
هلک ورو ورو سونګېده.
جُوجُو وويل:
_غواړم چې د کونډې په اړه هم يو څه درته ووايم، خو دا مناسب ځای نه دی، بوټي دي، بايد هوارې ته لاړ شو.
تواب په پښو ودرېد، دواړه دښتې ته ورسېدل.
جُوجُو وويل:
_تر دې بل ښه ځای نه شو موندلی.
هلک پر شګلنه ځمکه پلتۍ ووهلې.
جُوجُو پر ځمکله لاس تېر کړ، غولی څلور کونجه وړې رڼا ونيو.
جُوجُو وويل:
_دلته مې د کونډې په اړه يو څه ليکلي دي. غوږ ونيسه! يو پردی سړی، يوې ښځې ته راغی، يو ساعت ورسره و، بېرته لاړ.
ښځې توشکه واړوله، څو چړموړلي لوټونه يې سترګو ته ونيول، يودم يې کوکه کړه، په چيغو چيغو يې وژړل، سر يې څو ځله پر دېوال وواهه، ټکری يې ور واخيست، انګړ ته ووته، د څا پر بېلر يې د دواړو لاسو نو ډنګرې ګوتې کېښودې، لاندې، اوبو ته يې وکتل، د رڼو اوبو پر سر سپينو ستورو ټال خوړ. يودم يې کوکه کړه، خولې ته يې لاس ونيو، سا يې تر پزې راوخته. هغې ژړل او زه د بېلر پر مخامخ ژی ورته ناست وم. ما د څا په اوبو کې د ښځې د اوښکو د لوېدو غږ اورېد.
ښځې پورته وکتل. په غريو کې يې وويل:
_اه خدايه! زه د ژوند کولو حق نه لرم، نن مې خپل عزت په پيسو ورکړ.
يو دم د بېلر پر ژۍ کېناسته، پښې يې څا ته ور وغځولې، ناڅاپه يو غږ راغی:
_ادې! تږی يم.
ورو مې کتل، په چوتره کې يو څلور _ پنځه کلن ببر سری هلک ولاړ و.
کونډې منډه ور واخيسته، ماشوم يې پر خپل ټټر پورې ټينګ ونيو، په چيغو چيغو يې وژړل…مور ژړل، ماشوم غلی و.
وروسته دواړه يوې بلې کوټې ته ننوتل، پسې ورغلم، څراغ بل شو، يوه وړه نجلۍ پرته وه، اووه کلنه، يا تر دې يو څه ډېره، خو نجلۍ وچه کلکه وه، کله کله به يې زګېروی شو، وبه يې ټوخل، تېزه تېزه ساه به يې ووهله، بېرته به غلې پرېوته.
زه پورته په تاخچه کې ورته کېناستم. د نجلۍ د مخ پر راوتليو هډوکو يوازې خړ پوستکی پروت و.
کوچني هلک په وړه ژبه وويل:
_ادې! ولې دې ژړل؟ ډوډۍ نه شوه درته پاتې؟
ښځه غريو واخيسته:
_نه ګرانه! خور ته دې خپه وم.
يودم يې تر ماشوم لاسونه راوګرځول. وخت ووت، ماشوم يې هماغسې له غېږې نه جلا کاوه، وروسته يې په ژړا کې وويل:
_د خور د علاج نيمايي پيسې مې پيدا کړې، پاتې يې بل وخت راکوي.
هلک خپله مور پر تندي ښکل کړه، مخامخ ورته ودرېد، ښځې پر خپل مخ ټکری ور کش کړ، په ژړا کې يې وويل:
_اه ګرانه! د ليدو وړ نه يم. مه راته ګوره.
ماشوم په خواره خوله وويل:
_ولې؟
ښځې څراغ ته ور پوه کړل، همالته د خپلو اولادونو تر څنګ پر زاړه ليکې ليکې تغر پرېوته. ما يې يوازې سلګۍ اورېدې. څه به مې کول؟ له هغه ځايه را ووتم، خو پوښتنې راسره پاتې وې، له چا به مې مالومات غوښتل؟ نه پوهېدم.
يو دم مې کړپ واورېد، د ستورو رڼا ته مې يوه توره پيشو ولېده، پيشو د دېوال پر سر روانه وه، ورغلم، پر سرداو ورته کېناستم، خو پيشو د کونډې په اړه ډېره نه پوهېده، لنډه يې را ياده کړه چې د کونډې په کور کې يې تر اوسه د غوښې بوی نه دی حس کړی، له ناتاره (په شړومبو کې لنده ډوډۍ) پرته بل څه نه خوري، نو نه يم ورته راغلې.
پيشو ته مې وويل:
_ داسې څوک شته چې د کونډې په اړه مالومات راکړي؟
_يو زوړ سپی دی، څو کاله د دوی کره و، خو کله چې د کونډې خاوند مړ شو، ګېډه يې نه ډکېده، ټوله ورځ به د کلي په ډېرانونو ګرځېده، اخير يې د مجبوريت له مخې کور پرېښود، اوس د ولسوالۍ په بازار کې د قصابيو مخې ته پروت وي.
په خبره کې يې ور ولوېدم:
_خو هلته ډېر سپي دي.
پيشو هوښياره وه، زما مطلب يې ژر واخيست:
_زوړ سپی په اسانه موندلی شې، کيڼه پښه درنه پسې اخلي. يوه شپه د يوه کور سره چرګه ګېدړې وتښتوله، خو سړي زاړه سپي ته ټوپک ونيو، ډز پر پښه ولګېد.
پيشو همدومره خبرې وکړې، په ادب يې له ما لار وغوښته او خپله مخه يې ونيوله.
زه په هماغه شپه د ولسوالۍ بازار ته لاړم، زوړ سپی مې په اسانۍ وموند، د دوکانونو شاته يې د حلالو شويو غواوو پاتې شوې وچې وينې څټلې. لومړۍ پوښتنه مې د کونډې د مېړه په اړه وه. سپي ښه خوله ترې وهله، را ياده يې کړه چې له کونګرېتوبه ورسره و، د کونډې مېړه په کلي کې کوچنی دوکان درلود، يو سهار ښار ته په سودا پسې لاړ، خو مازيګر يې په تابوت کې راووړ، کونډې ځان له ځمکې ځمکې ويشت، وېښته يې شکول، خو ګټه يې نه درلوده. د کليوالو له خبرو پوه شوم چې د سورلۍ موټر په ماين ختلی و، دوی په خپلو کې سره ويل چې مړی د ښکارېدو نه دی. زما هم زړه ته ولوېده، له تابوته د سوځېدلو غوښو بوی راته.
بس! کونډې ته غمونو ور مخه کړه، پوډري لېوره يې دوکان خرڅ کړ او ايران ته لاړ. کونډه سوال ته مجبوره شوه، خو د انسانانو زړونه سخت دي، وچه ډوډۍ به يې په سختي موندله. وروسته يې لور ناروغه شوه، نه پوهېږم چې څه بلا وهلې ده، خو علاج يې ډېرې پيسې غواړې.
جُوجُو غلی شو، پر غولي يې لاس تېر کړ، رڼا ورکه شوه.
تواب په غريو کې وويل:
_کونډه د خپلې لور د تداوي له پاره زما له تره سره پرېوته؟
جُوجُو وويل:
_تره دې شرط ورته اېښی و، نن به يې پاتې دوه نيم زره افغانۍ هم ورکړې وي.
تواب يې په خبره کې ور ولوېد:
_تره مې بايد خپله سزا وويني.
جُو جُو وويل:
_اه ګرانه! دومره سر مه پسې ګرځوه! ماته يې پرېږده.
دوشنبه ډېره لیرې نه ده؟