رییس جمهور غنی و تاکیدبراصلاحات در سکتور معارف

ضیا دانش || 

رییس جمهور غنی از بدو به عهده گرفتن مسولیت حکومت، همواره بر ضرورت و اهمیت اصلاحات همه جانبه درسکتور معارف تاکید کرده و اصلاحات دراین بخش را، زیربنا و ستون اساسی تغییر و تحول بنیادین درکشور می داند.

به دلیل نقش کلیدی تعلیم و تربیه برای رسیدن به توسعه همه جانبه، رییس جمهور وکابینه کشور سال جاری را به نام سال” حشر ملی معارف” نام گذاری کرده و اعلان کرده است که تحول اساسی و گسترده با نظارت مستقیم وی، دراین بخش انجام خواهد یافت.

هرچند تاکنون نیز حکومت در بهبود وضعیت معارف، مخصوصا اصلاح نصاب های درسی، اقداماتی صورت گرفته اما به نظر می رسد که از مجاری “کمیسیون عالی قوای بشری” و سایر تشکل های مرتبط که اکثرا تحت نظارت مستقیم رییس جمهور تشکیل و بحث می شود، امسال شاید تغییرات برجسته ی در اصلاح بخش معارف کشور باشیم.

از طرف دیگر، بدون تردید، بدون ا صلاح سکتور معارف، امکان غلبه بر چالشهای مختلف و رسیدن به توسعه در بخش های مختلف امکان پذیر نیست و طبق تجارب جهانی، مهمترین و اساسی ترین راه رسیدن به پیشرفت، تحقق درست تعلیم و تربیه درکشور است.

درنوشته پیش رو، به گونه مختصر به اهمیت و جایگاه معارف در نگرش رهبری حکومت وحدت ملی، فعالیت های که تاکنون صورت گرفته و نیز برنامه های حکومت در سال پیش رو اشاره می گردد:

جایگاه معارف درحکومت وحدت ملی:

از دید رییس جمهور،گسترش کمی و کیفی تعلیم و تربیه درکشور می تواند زمینه ساز تقویت وحدت ملی، تامین صلح و ثبات دایمی، کاهش خشونت، کاهش فساد و… گردد. رییس جمهور به مناسبت های مختلف از جمله نواختن زنگ مکتب درشروع سال آموزشی، دیدار با معلمین و اهالی معارف، نشست های کاری و مشورتی با رهبری وزارت معارف بر اهمیت تعلیم وتربیه درکشور اشاره و تاکید کرده است که زمینه گسترش سواد آموزی و بهبود کیفی تعلیم وتربیه هرچه زودتر فراهم گردد.

رییس جمهور، توجه به نسل های فعلی و اینده را یک اولویت اساسی برای حکومتش می خواند و تاکید کرده است که به همین دلیل، تمرکز ویژه روی اصلاحات، بهبود و ارتقایی کیفت و کمیت معارف خواهد داشت. چنانکه وی، درمراسم شروع سال تحصیلی 1397 درسخنان خود صریحا اشاره کرد که درطی کمتر از چهارماه، بیش از ده جلسه تحت ریاست خودشان دراین مورد تشکیل شده و پلان معارف را کلمه به کلمه خوانده است.

رییس جمهور در این مراسم، با اشاره به اهمیت معارف، به تمام وزارت خانه ها نیز دستور داد تا ضمن همکاری همه جانبه با وزارت معارف، پیشرفت این سکتور را در سرلوحه برنامه های خویش قرار دهد.

فعالیت ها و دستاوردهای  سه ساله حکومت در عرصه معارف:

ارتقای نظام تعلیمی و تربیتی کنونی، به شکلی که توانایی پاسخگویی مناسب به بیش از 9.2 میلیون شاگرد معارف را داشته باشد کاری دشوار است و ضرورت به توجه جمعی دارد.

حکومت برای رسیدگی به وضعیت نابه‌سامان تعلیم و تربیه- در حالی که 60 درصد کارمندان خدمات ملکی در وزارت معارف مصروفند-  ابتکار ایجاد شورای عالی قوای بشری را روی دست گرفته است. این شورا روی پلان‌های انکشافی برای بهبود کیفیت و مدیریت سالم تعلیم و تربیه و تحصیلات عالی در نهادهای آموزشی و ایجاد هماهنگی میان «بازار کار» و کادرهای تربیه‌شده در نهادها کار می‌کند.

براساس تلاشها و فعالیت های مستمر حکومت با پیگیری نزدیک رییس جمهور، معارف افغانستان طی سه سال گذشته شاهد شکل گیری چشم انداز روشن، تدوین برنامه های جامع و فراگیر بوده است که به گونه مثال، برنامه اصلاحی وزارت معارف و پلان استراتیژیک سوم معارف ترتیب شده است که روی اصلاح بنیادی سیستم تعلیمی و ساختن معیار به خاطر عملکردهای قابل تطبیق این وزارت توجه دارند.

برای تعلیمات قبل از مکتب نیز پالیسی ترتیب شده و نصاب تعلیمات قبل از مکتب نهایی گردیده است. در مورد عرضه خدمات تعلیمی قبل از مکتب، با شرکای کاری هماهنگی‌های لازم صورت گرفته است. به صورت مجموعی در سراسر کشور 146,784 شاگرد در 3321 صنف مصروف فراگیری تعلیمات قبل از مکتب می‌باشند.

به صورت کل می توان فعالیت ها و دستاوردهای حکومت دربخش معارف در سه سال گذشته را این چنین دسته بندی کرد:

1-1- اداره تعلیم و تربیه

در حالی که پلان استراتیژیک سوم معارف ترتیب شده، معلومات احصائیوی معارف نیز به شکل سالانه از طریق سروی اشتراکی جمع‌آوری گردیده است. برای 58 درصد از مکاتب، ماحول مصون تعلیمی فراهم شده و 6.11 میلیون جلد کتاب درسی در اختیار متعلمین قرار گرفته است.

برنامه GPE در چارچوب عضویت در مجمع مشارکت جهانی برای تعلیم و تربیه توانست که 40 ولسوالی در 13 ولایت کمترانکشاف‌یافته را زیر پوشش قرار دهد و از این طریق یکصد هزار طفل به تعلیم و تربیه دست یابند. برای این مأمول 2038 صنف محلی، 1764 صنف آموزش تسریعی و 5300 صنف در مساجد ایجاد شد. به خاطر تطبیق برنامه‌های آموزشی 2500 معلم و 5 هزار ملاامام به حیث معلم، استخدام شدند. این برنامه 900 پلان انکشافی مکاتب (شامل اعمار صنف، مبرز، دیوار احاطه و…) را ترتیب داده است.

2-1- ارتقای کیفی

به منظور ارتقای کیفی معارف روی مرور و تجدید نظر کتاب‌های معارف کار شده است. از جمله این که کتاب‌های درسی و رهنمای معلم زبان‌های پشتو و دری دوره ابتدایی و کتاب‌های درسی دوره متوسطه مرور و تجدید نظر شده‌اند. همچنین کتاب‌های درسی صنوف اول تا دوازدهم تعلیمات عمومی، توسط 60 متخصص بازنگری و غلط‌های املایی و انشایی آنها اصلاح شده است. در بخش نصاب حرفه‌یی نیز 8 عنوان جدید شامل ماهی‌پروری، تجارت‌های شخصی کوچک، کمک‌های اولیه صحی، سبزیجات، مرغداری، زنبورداری، لبنیات و خیاطی تدوین شده است.

در دوره حکومت وحدت ملی در سویه تحصیلی معلمین معارف نیز بهبود رونما شده است. تعداد معلمین معارف دارای لیسانس از 23 هزار تن در سال 1393 به 27.5 هزار تن در سال 1395 افزایش یافته است. در تعداد معلمان دارای سند ماستری در همین سال‌ها از 417 تن به 515 تن افزایش دیده می‌شود. در این دوره 71 هزار معلم از برنامه‌های آموزشی پیداگوژی و مضمونی مستفید شده‌اند.

حکومت وحدت ملی با تأکید بر ارتقای کیفی معارف توانسته است 9 مکتب را به فایبر نوری وصل کند و 6 مکتب دیگر را برای این منظور مجهز سازد. همچنین انستیتوت‌های نیما، تی‌تی‌آی، ای‌ای‌آی، و ای‌آی‌تی به انترنت متصل شده‌اند.

3-1- ارتقای کمّی

حکومت وحدت ملی در مجموع 882 مرکز تعلیمی و تربیتی جدید در طی سال‌های 1393 الی 1395 تأسیس نموده است که در مجموع 5.3 درصد افزایش در تعداد آنان را نمایش می‌دهد. همچنین برای 452 باب مکتب که تعمیر نداشته‌اند، امور ساختمانی انجام یافته است. 323 لابراتوار کیمیا، فزیک و بیالوژی در همین تعداد مکتب ایجاد و فعال شده است.