مصطفی عمرزی
صبحت از سرزمین افسانوی هند، صحبت از تنوع قوم ها و رنگ هاست. در هند بزرگ، تاریخ تبار ما با خان ها نقش می بندد. شگفت است در سرزمین فرهنگ ها که بخشی از کلیت بشری را به تنهایی جا می دهد، هویت تبار ما از میان تنوع ژرف باستانی، اجتماعی و هنری بیرون می شود.
می گذرم از این که دختری از روی اجبار با ترک تحصیل پوهنځی طب و تاثر اختلاف خانواده، ناگهان با نگاه یک خان دیگر (سلمان خان)، بالیوودی می شود. مهم این است که در سرزمین پهناور و متنوع قومی، صدایی با قوت تمام به هویت اش می بالد.
هندوستان با بیش از یک میلیارد جمعیت، هویت ها، تبار ها و فرهنگ هایی را معرفی می کند که بسیاری تا عمق تاریخ ریشه دارند، اما در این همهمه، صدا های بلند و پایین، مختلف اند.
گذر تاریخی، گذار تبار هایی را نشانه می کند که هر کدام در نوبت خویش منشه ی اثر شده اند. در هندوستان امروزی، سیطره ی سیاسی هندوان که از ریشه های چند هزار ساله نشات می گیرند، احاطه ی کل کشور می شوند. در این فرصت سیاسی، اما مشارکت مردم، دیموکراسی هندوستان را مشهور کرده است.
در فاصله ی چند صد ساله ی زعامت سیاسی پشتون ها در هند، هرچند تاریخ مشهور آن زمان نهان نمی ماند، اما نقش آنان در جامعه ی هند، هرازگاهی که مطرح می شود با معرفه ی واضح هویت تباری بوده است.
خان های بالیودی، افراد متشخصی استند که حق دارند در کشور محل زنده گی، جلوتر از همه هندی باشند. بنابراین موضوع تباری آنان در فرامرز ها، مساله ی فرهنگی است و این فرهنگ در جایی آشناست که در جغرافیای تاریخ، به هم پیوسته بودند.
در زمینه ی تاریخ، بستر تباری ما در کشور های هند، پاکستان و افغانستان در اوضاع طبیعی و سیاسی تقسیم شد. آن چه در این تقاطع خوش مانده است، حُب فرهنگی است. از تماشای نقش آفرینی خان ها محظوظ می شویم، اما کسانی بهتر اند که از هویت خویش یاد می کنند.
شاید در هندوستان در مشارکت ملی و فرهنگی گسترده، اقوامی که ابراز رضایت کرده اند در استحاله ی هویت کلان ملی، به هویت تباری، نگاه دوم کنند، اما آن چه باعث شگفتی می شود، نگاه خان ها به اصالت تاریخی است.
نقش آفرینی 500 سال کارنامه ی سیاسی پشتون ها که در هند به درجه ی فرهنگی رسید، در پاکستان به فشار مضاعف سیاسی می رسد و در افغانستان به اعتلای دولتداری و حاکمیتی رسیده است که در شعاع شناخت هویت تباری، میلیون ها تن را نزدیک خواهد کرد.
صدای «من پشتون استم!» از یک بازیگر سینما، در نخست معرفه ی شخصی شمرده می شود، اما در پهنای سرزمین هایی که میلیون ها تن زنده گی می کنند در کثرت فرهنگ ها و تبار ها که از خلط، هویت های جدید می سازند، شگفت انگیز است.
خان های بالیوودی همواره با هویت تباری خویش ظاهر شده اند. آنان در سرزمین مردمان و فرهنگ ها، تاریخ خویش را می شناسند.
زرین خان: من پشتون استم!