پنځلسم څپركى
كه څه هم زموږژوند په پنجشېركې په عمومي ډول دومره ارام نه ؤ، خوهغه لوى ميلمستون چې په استنه کې دچورلكې دكېناستولو ډگر ته مخامخ و، ډېر ښکلی و حتى د لوېدیځ والو پام یې هم ځان ته اړولی ؤ. دغه مېلمستون د يوڅولوېديځوالوژورنالستانو لخوا چې درې ته راتلل، كارول كېده..
مسعوددښه شهرت لرلوپه زور پوهېده او د دې لپاره شمالي ټلوالې گڼ شمېر ژورنالستانو د۱۹۸۰ كال له نيمايي څخه راپه دېخوا كوربه کړي وو.
دغه مېلمستون دڅوهغوودانيوڅخه ؤچې شمالي ټلوالې به ژورنالستان او درې ته بهرني چارواكي د ملاقات پروخت پکې مېلمه کول. دامنيت له نظره موږ بايدپه خوندي ځاى كې واى نوله دې امله موږ د درې په پورتنۍ شمالي خواكې پراته ؤ.
د بارك كوچنى كلى د لوېديځ غرونواودسيندترمنځ كوچنى تړانگې ته غېږوركوله، د درې خوله د كلي په سويل كې سره تنگېدله، نوپه دې اساس كه هرچاغوښتل چې درې ته دشمال لخوا ننوزي اړ وو چې دپاټك له تلاشۍ څخه وروسته راننوځي.
دبارك په سيمه كې دپنجشېرسيندنږدې درې سوه متروپه واټن پراخېږي، يخ دى، مناسب ژوروالى لري اوتېز بهېږي، چې د كلي ختیځې برخې لپاره يو طبيعي ساتندوى دى، سربېره پردې د درې ختيځ لورې او د كلي مخامخ غرونه لغړ او ډبرين دي چې په اسانه خوځښت په كې كشف كېږي، شمال ته چې د سيندختيځ لورى ؤ د كلي ها خوا د ټلوالې هغه غولى ؤ چې د طالبانونيول شوي ملايان به يې د زندانیانو په توگه په كې ساتل، په ښكاره توگه دغه جگپوړي ملايان و چې شمالي ټلوالې لپاره يې ارزښت درلود، گڼ امنيتي تدابېرنيول شوي ؤ اودكوټې پرسريې -۲۳ZSU ډوله دالوتكې ضدتوپ موجودؤچې كولاى يې شول د درې لمن هم له دغه ځايه تر اور لاندې ونيسي.
زموږغولى دغونډۍ په سر ؤ چې شپږ سوه فوټه جگوالۍ يې درلود او ورپسې د غونډیو دوهم او دریم کتار هم ؤ. اودكلي په شمالي وروستيوبرخوكې ؤچې خوا و شايې ډېر كورونه چې څو ډوله جوړښتونه يې درلودل موجود و.
جان محمدوويل چې شورويانودخپل يرغل پر مهال اته ځله كوښښ وكړچې دره ونيسي اومسعود او د هغه ټلواله ماته كړي.
بارك کلی د دغه يوناڅاپي ننوتلونښان ؤ، كه څه هم چې شورويانوشپږځله دغه كلى ونيوه، خوهېڅ وار د دغه کلي څخه شمال لورې ته پرمختگ و نه کړ. هرځل يې له دغه ځايه ددرنې مرگ ژوبلې سره ماتې خوړه.
د درې اود كلي شا او خوا اوس هم دروسي زغره والو ټانكونو د پاتې شونو او زنگ وهليو په ټوټو لړلې ده، د جنگ د بېرحمۍ يو بربنډ او بې شرمه ثبوت ؤ.
جان محمدوويل چې په دره كې ټولې ودانۍ يوځل ړنگې شوې دي اويوځل روسانودرې مياشتې دغه كلى اود درې خوا اوشا غونډۍ د ورځې څلور او پينځه ساعته په پرلپسې ډول بمبار او په توپ وویشتله!
جان محمدډاډراكړ چې په نږدې خوا اوشا كې كوم ناچاودي توكي نشته، هغه شمېرماشومانوچې زموږ د كور خوا او شا كې يې لوبې كولې، دغه خبرې تصديق كولې. هغه وويل چې دتېرو درېيوكلونوراپه دېخواكومه پېښه (دماين پېښې، ژ) دغونډۍ په ښکته برخه كې نه ده شوې، خودغونډۍ پورتنۍ برخې ته موږبې له كومې لارښوونې څخه نه تللو.
دافغان كلتورله مخې زموږكوربه ټينگاروكړچې ټول خواړه به دوى تياروي، دغه يونيمگړى پخلنځى وچې خام اوپه لاس جوړشوى كانگريټ په كې كارول شوى اودلرگي لرگيو بخارۍ اوتنوريې لرلو، په پورتنۍ برخه كې يې گړدى سورى ؤچې په لمبوسره پوښلى شو، خواړه داورلمبواودودپه منځ كې پخېدل، لوگی دسوريوڅخه تېرېده اودكوټې په چت پورې دډبل پوښ په ډول سرېښېده، كله كله به دود، دومره گڼ ؤچې داشپزاودهغه دمرستيالانويوازې پښې ترې لیدل كېدلې، چت به زيات وخت په سترو لگنو(ستل) کې دلوښودمينځلوله امله لوندؤ، دلوگي دزيات والي له امله به زيات وخت خواړه دمځكې په مخ تيارېدل، له پخلنځي څخه د څو ځله ليدنو وروسته موپرېكړه وكړه چې په پخلنځي كې دحالاتوله خبرېدلوڅخه نه خبرېدل بهتردي.
هغه خواړه چې موږته يې تيارول د كوربه په ټول توان سره تيارېدل، موږدسټمبرپه وروستيوكې هلته ورسېدلو، نوپه دې اساس په دره كې تازه پياز، سره باټينگړ، كوچني شنه مرچ، گازرې اومولۍ پيداكېدلې.
وريجې دخوړلومهمه برخه وه، موږبايدپه احتياط سره خوړلي واى، ځكه زيات وخت له اشپزڅخه يوه يا دوه شگې دپاكولوپرمهال په كې پاتې كېدلې، له كلي څخه هرسهارتازه ډوډۍ راوړل كېده، ډوډۍ به هواره دتيږې په تنورپخېدله، ترماښام پورې به دغې ډوډۍ خوندبايله، زماانتخاب هرسهارله دغې وچې اوگرمې خوندورې ډوډۍ سره دمومپلې كوچو او مرباخوړل ؤ.
هگۍ يې هرسهارجبري په غوړيوكې پخولې، دغه ډول غوړي په ټوله اسياكې مروج دي، دابه دگيلن په اندازه په اوسپنيزوقطعيوكې راتلل چې نږدې په ټولوهغوخوړوكې چې موږته تيارېدل كارول كېدل.
غوښه به دغرمې ياشپې لخواتيارېدله، خوهروخت په پټ اومختلف ډول پخېدله، هېڅ وخت موسره كړايې يادكباب په ډول غوښه پخه ونه لېدله، هروخت به دغوښې ټوټې چې بندونه، كوچني هډوكي اوشحم يې درلوده راوړل كېده، دغه غوښه دكورنۍ ساتل شوي خوار او كمزورو چرگانو چې د كور په شا او خوا كې په ازاده هاخوا دېخوا منډې وهلې لاسته راتله، داسې ښكارېده چې دغه چرگانو زموږ د تشنابونو لاندې ويالوڅخه خوراك كاوه، نو موږ به چې کله پوه شوؤ چې همدغه چرگان یې حلال او تیار کړي دي، نو له خوړولو څخه به مو ډډه کوله.
دغرمې اودشپې دډوډۍ لپاره به ښورواهم تيارېدله، زيات وخت به زمينه وه، په لوښي كې به يوڅوډوله سبزي ښكارېده، زماپه گمان چې دپخلنځي كسانودسبزي زياته برخه دځانونولپاره ځكه ساتله چې دغوښې ښې ټوټې چې موږهېڅ ونه ليدلې له هغوسره يې وخوري، خوددې ادعالپاره موږكوم ثبوت نه لرلو!زماځانگړې غذادغرمې اوبېگاه لخوالنډشوى رومي باتينگړ، پياز، ښوروااوڅوقاشوقې ورېژې وې.
جان محمدله تاجكستان څخه داوږې اوترخومرچوڅخه جوړه شوې چكني راوړه چې دخوړوخونديې ډېرښه كاوه، له ډوډوۍ وروسته خوراك يوه مڼه وه اوكه زه به بیا هم وږى وم نودممپلي مربا به مې د محلي وچې ډوډۍ سره خوړله. همدغه پرهېزاوزمادخېټې اوكولمودوامدارتكليف له امله مې په څلوېښتو ورځو شل پاونډه وزن له لاسه وركړ، ديادونې وړده چې هغه څوك چې غواړي ډنگړوجودولري هغوى ته ددغه ډول پرهېزمشوره وركوم!
ځان مينځل هم يوه بله زړورتياوه!دحمام كولوسیمه لس په لسوفوټوپه اندازه وه، چې ټول ښوينده كانگرېت ؤ، دمځكې څخه يودانه نلكه، چې جگوالۍ يې ۱۸ انچه ؤ، دلومړنيوڅو ورځوپه اوږدوكې به دپخلنځي ځوان افغان كار كوونكو په موقتي جوړه شوې بخارۍ باندې اوبه گرمې اوپه لگن كې به يې دگروپ هرغړي ته په جلاډول راوړلې، اوبه هروخت خړې وې، اودلوښي په تل كې به يې خړه راټوله وه، يوه پلاستيكي پياله به موپه اوبوكې دننه كړه څوځان پرې لوندكړو، بيابه موصابون وهلو، اوپاتې اوبه موپرځان تېرولې، دڅوروځوله تېرېدو وروسته مو په محلي ماركېټ كې يوه برقي حلقه (منقل) واخيسته، دغه منقل په لسودقيقوكې كولى شول چې يولگن اوبه معتدلې گرمې كړي، كله به چې دغه بخارې كاورل كېدله، په دهلېزكې گروپونه به یوناڅاپه تت شول، زه به هروخت دبرېښنا له ټكان څخه په وېره كې وم، خوپه حیرانيتاسره ترې بچ شوؤ، دڅواوونيېوپه تېرېدوسره هوانوره هم سړه شوه اوكانگريټ حمام ته تلل نور هم ستونزمن شول اوموږبايدپه نوبت كې ناست واى، څوحمام موكړى واى.
جان محمدپه كلي كې زموږدجامودمينځلوترتيبات نيولي وو، زموږداوسېدلوپه محدودځاى كې دمحدودواوبو له لرلوسره د جامو مينځل ناشونى و.
جامې به په تنكي گهيځ كې راوړل شوې او د ورځې په وروستۍ برخه كې بيا وړل كېدلې، جامې به لمدې وې، خويوڅه به يې سره ټولې اونښتځلې وې، جامې يې حتماً په سيندكې مينځلې، ځكه زموږسپين بنيانونه او نېكرونه دوخت په تېرېدوسره خړكېدل.
په لومړيو دوه ورځو کې موخواړه په هغه لويه كوټه كې چې ددفترلپاره موخوښه كړې وه وخوړل، له دې امله به دفتر ډېرناارامه اوككړؤ، دخوړوپه وخت كې اړ ؤچې كاربنداوكوچني مېز، كمپيوټرونه او نورسامان له مخې لېري كړو، زموږكوربه به په بيړه سره دسترخوان اواركړاوكاسې به يې پرسركېښودې، بيابهترې تاوكېناستواوپه قاشوغوسره به موخواړه په ډېرمهارت سره را اچول څوككړتياونه كړو.
ددويمې ورځې په پاى كې مې له جان محمدڅخه وغوښتل هغه لويه كوټه چې ماپكې شپه تېروله دخوراك اودليدنوكتنولپاره بېله كړي، په راتلونكي سهارممتازكوټه وزگاره كړه، زماسامان يې نږدې كوټې ته يووړ، هغه دڅارگره دفتركوټې ته لاړ او اوس مهال هلته ویده كېده، له مالوچوڅخه نوی جوړ شوی لمڅی چې په هېواد کې هر چېرې موجود وي، د قالینې په توگه کارېده.
كړكيوته يې درخت له ټوټوڅخه پردې جوړې كړې وې اوالمارۍ یې هم پاكې کړې وې.
يولوى مېزچې په يوځل يې دولس كسان ځايولى شول ديوڅو چوكيوسره د دسترخوان او دغونډې دمېزپه توگه كارول كېده، د كوټې بله برخه چې يوڅوپايې چوكۍ چې له سامان ډكې په كې وې له څومېزونوسره زموږاودعارف دليدنواوكتنو ځاى ؤ.
خواړه هم په پرتليزډول ارام اوكارموهم دورځې درې ځله له مداخلې خوندې ترسره كاوه.
موږپوهېدوچې دڅښاك لپاره دپاكواوبوپيداكول گران ؤ، نوپه دې توگه موله ځان سره داوبوپاكوونكي توكي لرل او د ځانگړې اړتيا لپاره موساتل.
جان محمدهم هغه دېرش كرتنه اوبه چې تېرځل د دترورېزم پروړاندې دمبارزې مركز (CTC)، له غړوپاتې وې، چې دملاقات لپاره راغلي ؤ، راوړل شوې وې، هغې داوبواندازه چې موږله ځانه سره راوړې وې، دوه برابره كړه.
ډاكټروويل چې كه چېرې دبوتلوسرونه سرغوچ وي، اوبورنگ نورمال وي نوكولاى شودڅښاك لپاره ترې گټه واخلو، كه څه هم چې دوخت په تېرېدوسره موږدحالاتوسره برابرېدلو، يوشى چې ډېريې ځورولو، هغه دتشناب اسانتيا وه! كله چې درې ته راورسېدو، لس كسان ؤاودڅواونيوپه تېرېدوسره دوه نورافسران هم رازيات شول، په دې ماناچې دولس نارينه اوبالغوكسانوديوه كوچني تشناب څخه گټه اخيستله، تشناب خپله اته په لسو فوټوڅخه زيات پراخوالى نه درلوداودكوټې په ښۍ خواكې يوه زنگوهلې داوبوبرقي بخاري ايښودل شوې وه، دلاسومينځلوځا ى چې يو دانه دسړواوبونل اويوه ماته ائينه يې لرله، ؤ.
د اسانتياو د كارولو لپاره بايد په تشناب درېدلی، پرتوگ ښكته او په منگولوكې دې ك��ك نيولى واى، څو د دوامدارهکكړچېنو لوښو پورې دې له ليگدلوڅخه خوندي وای، بيابه دپښوپه گوتوكېناستې اوشاته به دې زوركاوه، ځان به دې په دېوال پورې نښلاوه، له كېناستو وروسته به دې د لنگيو ترمنځ كتل او هدف منځ به دې په نښه کاوه، چې د چټلى د شيندلو مخنيواى شوى وى.
دغه ډېر بې ډوله او له ستونزو ډك او نا ارامه ځای ؤ، په ځانگړي ډول په هغه وخت كې چې اسهال به دې كولمې سره تاوولې. اصلي ستونزه د تشناب سوری ؤ، د غولي په مخ نیږدې څلور اینچه قطر درلود خو دوه فوټه لاندې د سوري قطر سره تنگېده، که چېرې دوه یا دریو کسانو له دغه سهولت څخه گټه اخيستلای، ښایي چې د بدرفت کوچنى پایپ ښايي چې مشکل نه وای پېښ کړای، خو تشناب د لسو کسانو بیا د دولسو کسانو، ټول نارینه او بالغو کسانو چې د گروپ په منځ کې د کولمو تکلیف هم پسې په زیاتېدلو ؤ، زور نه درلود. د اسانتیا کارو، هغه څه وو چې سړی ترې وېرېده، په ځانگړي ډول د سهار په مهال. د پایپ بندېدل عام و او د گروپ یو یا دوه غړي خو د خرسانو غوندې جوړښت درلود. د وخت په تېرېدلو سره پوه شوم چې سهارنۍ تگ مې باید له ټولو وړاندې وي. موږ د ډاکټر د کلورینو مخلوط د کړكې په ژی باندې د مکروبو او د بوی د كنټرولو لپاره كېښودل. ما د لاسونو مينځلو پر سهولت باندې د مکروبو ضد صابون ایښی و او د هرځل ملاقات وروسته مې د جراح په ډول لاسونه پرې موښل. که چېرې د کلا څخه بهر د مورچل په ډول د نری اوږده کلا جوړولی شوای، ما به کړې وای خو د کلي ماشومانو د کلا څخه د بهر لیدلو پر مهال نه راپرېښود.
دتشناب سهولت دگروپ په منځ كې دټوكولامل گرځېده، ځكه له دې چې ددغه حالاتوڅخه وژاړې، خندابهتره وه. په ځانگړي ډول دپېښوپه وخت كې كله به چې دپېښې مسؤل وپېژندل شونوگروپ به ټولوپرې ټوكې كولې، د کولمو پر خوځښت مو عادت وگرځېد. د اکمالاتو د راغوښتلو یوه تلگراف ته د گروپ کوم یوه د قرارگاه څخه د کوچنیو چې چلیپا پرې رسم وي، غوښتنه وکړله ، څو وکولی شو په بهتر ډول نښه برابره کړو. (اینې تر پایه راونه رسېدلې.) د اكټوبر په لومړیو کې په تشناب باندې د وړو ربړوونکو مچانو لښکر دغه بدمرغي نوره هم پسې ناوړه کړله. سټان په کلي کې پخوانۍ ډوله د مچانو د رانیولو لپاره سرېښناکه ریتاړه پیدا کړله او نوموړو ریتاړو د مچانو نفوس یو څه كنټرول کړ.
زموږ د سفر په بهیر كې يو بل مشكل ؤ چې موږ یې ځورولو. پاپي دمعدې دگازله زياتوالي څخه سرټكاوه، دغه سړى به سهارله خوب د ویښېدلو سره سم د تيزونو اچول پیل کړل هډوشپې ويده كېدلوپورې.موږبه ټولوپرې ټوكې كولې، حتى هغه ته به په قهرشوو، خوهغه به يوازې مټونه وښورول او وبه یې ويل چې ((زه څه وكړم مشكل لرم)) یو دقیقه وروسته به یې بیا دماغ بې سده کونكې گاز خلاص کړ. په دغه دردبرسېره پاپي ترټولوتكړه ساحوي ارتباطي افسرؤاودعمرتردغه وخت پورې يې دتكړه افسرشهرت ساتلى ؤ، د(سي، ائ، اې) ارتباتي سيسټم له هغه ټليفون اوانځور او مالومات لېږدوونكى كوچنى ترانزمېتر څخه چې تاسويې په فلمونوكې گورى، ډېرلوی او کارول یې ډېر ستونزمن دي.
پاپي دسفر دبكس په اندازه رسيور(Receiver) ماشين درلودچې دمحرمواوخوندي مالوماتواو غږ لپاره يې د کړكې په ژی باندې ایښی او د دوو لپ ټاپ كمپيوټرونوپواسطه یې كنټرولاوه، موږبه دخپلوكمپيوټرونوپواسطه برېښناليكونه ليكل اوبيابه موپه فلافي (يوډول کمپیوټري كسټ چې دمالوماتودلېږدولولپاره كارول كېږ ي. ژ) ډیسک كې اچول، پاپي به په وارسره دټولونه كېسټې ټولولې اوبيايې له يوې بشپړې پروسې وروسته قرارگاه ته لېږدولې، دغه مالوماتوله لېږدولو وروسته به يې سيسټم ته بدلون وركاوه، څو مالومات له واشنگټن څخه لاسته رواړي، زموږ دگروپ اړوند ټول پيغامونه چې له هرې منبع څخه به ؤ، قرارگا به زموږ د اړيکو تر نيولو پورې ځنډول.
نږدې دسلوپه شمېر برېښناليكونه به موله واشنگټن څخه اودېرش ياڅلوېښت كاري اوڅارگر رپوټونه په يوه ورځ كې لېږلو اوحاصلولوله امله دپاپي لپاره ډېر ستونزمن كار ؤ، په دې سربېره ده د جنرېټرونومسؤليت هم پرغاړه اخيستى ؤ، دجنرېټرونو دپاكوالي، په ورځ كې ديويا دوه ځلې دتېلواوفلترونوبدلون په شمول، همدا راز د كمپيوټرونو جوړول، په دوامداره توگه توكي د دوړو څخه پاکولو له امله دپاپي لپاره هره ورځ شل ساعته كار ؤ.
ماله ځانه سره له پخواپرېكړه كړې وه چې دده دمعدې دگازمشكل خودده دزياتې تجربې اوډالۍ په بدل كې ډېركم قيمت ؤچې موږيې اداكوؤ.