ودونه د افغانانو د ځان ښکارولو په مسابقې بدل شوي

واده که ځان د حلالو خلاصول؟

څه وخت مخکي کابل ته تللی وم. هلته د یو ملګري سره په ښار کي ګرځېدو، چي زما د ملګري ټیلیفون زنګ وواهه. ده چي جواب ورکړئ او خبري یې خلاصي سوې، ماته یې مخ راوګرځاوه او وې ویل:
که وخت لرې، راځه دلته نژدي یو د واده هوټل ته!
په خندا مي ورته وویل:
داسي نه یي، چي سوی دي غلی کړی وي او د بل واده ترتیبات نیسې!
دی هم په خندا سو او په ټوکو یې وویل:
زه او دونه بخت.
یا، دا زما د خوشالۍ محفل نه دئ، د پلاني جان، چي یو دولتي مامور دئ، د زوی واده یې کېدونکی دئ او ده زما څخه وغوښتل چۍ د واده سالون ته ورسره ولاړ سم، دی غواړي چي یو څو ځایه وګوري او بیا انتخاب پکښي وکړي.
ما ورته وویل: یا، زه به درسره ولاړ نه سم. دا کار ښه دئ، چي تاسي یې سره وکړئ. زه په پوهېږم هم نه، چي مشوره در کړم. نو ستا یې په مخه ښه او سلامونه او نېکي هیلي مي و پلاني جان ته هم ووایه.
زما ملګری په دې شرط راڅخه جلا سو، چي د هغه چا سره ترتګ او هغه دالان لیدلو وروسته به بیرته سره وینو.
ما هم ورسره ښه کړه. ځکه ما هم په ترڅ کي خپل ځیني کارونه پر مخ بېول.
څه ګړی وروسته مي ملګري بیرته ټیلیفون راوکئ. ماته یې د واده د دالان د کار د خلاصېدو او بیرته زما او دده د پاته سوي بانډار د دوام بلنه راکړه.
ما هم ورسره ښه کړه او بیرته مو په یوه نژدې ټاکلي ځای کي سره ولیدل.
پوښتنه مي ځیني وکړه، چي کارونه په خیر سول؟
ده د خندا او حیرانتیا په یو ګډ حال راته وویل:
یاره! ښه دئ، چي واده مي کړی دئ، که نه اوس به ګوښی مجرد پاته وای. پر پلاني جان خو د ناوي له خوا اته سوه تنه مېلمانه تپل شوي دي او د واده د دالان مینیو خو د پاچهي خوړو په شان وه. د لسو، پینځلسو سالنو مینیو یې په منځنۍ برخه کي راتلل او د هر نفر پر سر، چي څه پیسې دوی غوښتې د یوه مامور په معاش به څنګه پوره کېږي؟ هیڅ امکان نه لري، چي پوره شي.
ما پوښتنه ځني وکړه، پینځلس شل ګولې خو د ډېریو خلکو د یوه وخت ټول خواړه وي، نو ستا له وینا سره سم له هر کتغ څخه مېلمانه یوه یا دوې ګولې اخلي او یا کتغ د یوې یا دوو ګولو په اندازه وي؟
دی په داسي حال کي چي سره سور او شین کېدئ راته وې ویل:
کتغ چي هر څومره ووړ هم وي تر یوې یا دوو ګولو به ډېر وي، خو اوس خوړل د ضرورت په اندازه نه، بلکي د بي ځایه سیالیو په اندازه دی او سیالۍ هم پوهېږې د چا سره؟ د دغه نیوي بډایان سويو خلکو سره، چي د پیسو په پانګه اچونه هم نه پوهېږي. د دوی د پیسو د مصرف یوه اسانه لار د ډېرو او درنو ودونو کول دي، پر دوی یې دا فرق نسته چي څو مصرفوي او څنګه یې بربادوي، ځکه دوی ته لکه له هوا څخه چي پیسې رااورېدلي وي.
خو، بېخ یې د عام اولس ورویوست، چي نه دومره پیسې لري او نه هم د بې ځایو، بې وختو اوبې منطقو سیالیو څخه ځان خلاصولای شي.
یوازنی کار، چي کولای سي هغه به دا وي، چي ځان له حلالو خلاص کړي!

احمدشاه-کندهار