دوهمه برخه
* * *
تواب ماخستن خپلې کوټې ته لاړ، مور يې پسې ورغله، خو ده ويل چې نه وېرېږم.
په کمپله کې پروت و چې سپينه رڼا شوه.
جُوجُو وار له واره پر دېوال لاس تېر کړ، د کمپيوټر غوندې سکرين ته يې ګوته ونيوله، ويې ويل:
_زموږ خط نه شې لېدلی، برقي حروف دي، خو زه به د خپل تحقيق يوه برخه درته ولولم.
ستاسو د څنګ په کلي کې يو واده و، د ډوډۍ په وخت کلا ته يو زلمی راغی، ديارلس، څوارلس کاله به يې درلودل، خپله خور يې پسې غوښته، خو د کور خاوند يوه روپۍ کړ، ويل يې چې نا محرمه يې، په منډه يې له کوره و ايست، خبره خلاصه نه شوه، د کور خاوند د باندې پسې ورغی، کليوالو ته يې وويل، څو کسه پر هلک ور ټول شول، دومره يې وډباوه چې له اخه، ټوخه ولوېد، ويل يې چې زموږ خويندو، ميندو ته دې کتل. خو ماسپښين په همدې سرای کې دوو پياوړو ځوانانو ډول واهه، پېغلې پرې راګرځېدې، نه يې ځانونو ته پام وو او نه هم ټکريو ته، له څرخ سره به سپينې غاړې او خلاص ټټرونه ښکاره شول.
جُوجُو غلی شو، يو دم يې تواب ته وکتل، ويې ويل:
_پوښتنه، دا دوه ځوانان څوک ول؟
هلک په حيرانۍ ورته وکتل:
_ډمان
_له ټول کلي سره خپلوي لري؟
_نه
_محرم دي؟
_نه، خو په سيالانو کې يې نه ګڼو.
جُوجُو وخندل:
_کوټ کوټ کوټ… اه، نږدې دی چې له ډېرې خندا اور واخلم.
يودم غلی شو، پر شيشه يې لاس تېر کړ، ويې ويل:
_ستا ځوابونه مې وليکل، د تحقيق استاد به مې حيران شي، ماشوم محرم نه دی، خو دوو پياوړو ځوانانو ته نڅېدا محرمه ده. کوټ، کوټ، کوټ…. جُوجُو بچو، سم ځای ته راغلی يې، د تحقيق له پاره تر دې حيرانوونکي خلک نه شې موندلی. د دوی هر څه د سيالانو له پاره دي.
يودم غلی شو، ويې ويل:
_ګڼ کور مو دی، ټول مې وګڼل، نولس تنه ياست، څه سره کېږئ؟
تواب وويل:
_هغه چې ژېړه لونګۍ تړي، ډبل سپين برېتونه يې دي او ملک لالا ورته وايي، نيکه مې دی. چاچې تراکتور جوړاوه، هغه مې پلار دی، هغه بل ډنګر سړی مو تره دی، اته اولادونه لري، پنځه لوڼې او درې زامن.
_او تاسو؟
_زه او پنځه خويندي.
_ښه نو، اوس بايد خپلې سفينې ته لاړ شم.
تواب په حيرانی وويل:
_سفينه؟
_ستاسو په چوتره کې مې يوه ګرده جالۍ ولېده، بس لکه ټوکری، کورت يې لمر ته پکې ايښي وو، سفينه هماغه رقم شکل لري، ځمکې ته پکې راغلم.
_نو چېرته ده؟
په غونډيو کې مې يو ځای پټه کړې ده، اوس ځم، خو سبا به ټوله ورځ درسره يم.
جُوجُو ورک شو.
* * *
د سهار د چايو له پاره په چوتره کې دسترخوان هوار شو، نيکه بر سر، بالښت ته ډډه ووهله، ورپسې يې دوه زامن ځړېدلي سرونه غلي کېناستل، بيا تواب او درې نور هلکان راغلل، ټول د بتانو په څېر بې حرکته ول.
چوپه چوپتيا وه،کله کله به نيکه وټوخل، پيشو به ميو کړل، له غوجلې به د غوا رمباړه راووته.
پتنوس ورېږدېد، يوې پېغلې پيالې پر غولي کېښودې، بلې توره چايجوشه راوړه.
د تواب پلار چايجوشې ته لاس ور وغځاوه، پياله يې ورته ونيوله، نيکه يودم چيغه کړه!
_بلا ، وه بلا!
د تواب مور په بيړه راغله، ودرېده، ټکری يې پر مخ ورکش کړ، په خواره خوله يې وويل:
_څه وايي، ملک لالا؟
_سترګې لرې که نه، ساده چای دې راوړی دی.
ښځې د خپل خاوند په لاس کې نيولې پيالې ته وکتل، په رېږدېدلي غږ يې وويل:
_خو ما نجلۍ ته د شيدو له چايو ډکه چايجوشه ورکړه.
د بوډا تندی ترېو شو:
_نو زه دورواغ وايم!
ښځې منډه واخيسته، شېبه وروسته نيکه د شيدو له چايو ډکه پياله خولې ته نيولې وه.
د تواب اوږه درنه شوه، تر څنګ يې ور وکتل، هېڅ هم نه و.
تواب ورو وويل:
_ته وې؟
ناستو کسانوپه حيرانۍ تواب ته وکتل، هلک وارخطا شو، په بيړه ودرېد.
نيکه وويل:
_پياله دې ډکه ده.
_زړه ته مې نه کېږي. ناوخته دی، مکتب ته ځم.
کوټې ته يې منډه کړه، بکس يې را واخيست او له کلا ووت.
د جُوجُو غږ يې واورېد:
_که پولې ته وخېژې نو ښه به وي، لوند خيشت دې کړم.
تواب خپلو پښو ته وکتل، پايڅې يې لندې وې، دی په لنده شوتله کې روان و.
شاته تړلی بکس يې دروند شو، جُوجُو وخندل:
_دا ځای بد نه دی.
د هلک تندي ګونځې پيدا کړې:
_تا بايد چايجوشه نه وای بدله کړې.
جُوجُو وويل:
_يوه پوښتنه؟
_وايه.
_نجونو او ښځو ساده چای خوړ، خو نارينه وو او هلکانو ته د شيدو له چايو ډکه چايجوشه ور وړل شوه، ولې؟
تواب وويل:
_نيکه مې وايي چې هغوی نجونې دي، بلا يې نه وهي.
جُوجُو وخندل:
_کوټ، کوټ،کوټ… هغوی ګېډې نه لري!
يودم مړې دوړې راغلې، تواب وټوخل، دنوې لانډکروزر موټر په دروازو کې سهارني لمر ژېړې ليکې ايستلې وې، له ټايرونو يې خاورې پورته کېدلې.
جُوجُو وويل:
_سړکونه مو ډېر خراب دي.
د تواب تندی تريو شو:
_حکومت بلا وهلی.
جُوجُو وويل:
_تېره اونۍ د ولسوالۍ بازار ته لاړم، دوه شيان ډېر ول، سوالګر او موټر…
هلک په خبره کې ورولوېد:
_موږ هم دوه موټره لرو، په دوه سېټه ټيوټا کې مې نيکه ګرځي، سراچه يې د کور د سودا له پاره درولې ده.
جُوجُو وپوښتل:
_نو دا د کليو سړکونه ولې د سيمې خلک نه جوړوي؟
تواب غلی و.
جُوجُو وويل:
_ګوره، ما دوې مياشتې دلته تېرې کړې، هر پنځم، يا شپږم کور موټر لري، موټر سايکل خوله حسابه تېر دي، خو د سړک جوړولو ته يې ملا ماته ده، ټول خلک حکومت او موسسو ته ماتله دي، بس، نوره ګټه خو يې در ونه رسېده، جوړ سړکونه يې خراب کړل.
تېره اونۍ دوو دهقانانو ته ور وګرځېدم، دواړه په خپل مينځ کې غږېدل، له وچکالۍ يې شکايت درلود، ويل يې چې د موسسې درک ونه لګېد، کارېز وچ دی، فصلونه مو له تندې وسوځېدل. يو بل تن راغی، له عمره پوخ و، ويل يې چې پخوا خو دا موسسې نه وې، کارېز به مو په اشر پاکاوه، بد يې اموخته کړو، تر څو به د نورو خيرات ته ناست يو.
د ټوپک ډز شو، يوه پختکه راغله، د تواب پښو ته نږدې په راشنو شويو پيازو کې ولوېده.
جُوجُو په غوسه وويل:
_دا چا ووېشته؟
تواب مخامخ ګوته ونيوله، د چنار له ګڼو ونو يو ځوان راووت، ښکاري ټوپک يې په لاس کې و، يوې بلې خواته يې کتل.
د پيازو په شنو ډکو کې سپېنه رڼا راتاو شوه، پختکې ټوپ کړل، جُوجُو تر جوړ وزر ونيوله، د پختکي پر مات وزر يې له روڼ پلاستيک جوړ لاس تېر کړ، وېنه ودرېده، پختکه والوته.
جُوجُو پسې غږ کړ:
_سمه ده، خو له انسانانو ليرې ګرځه!
جُوجُو ورک شو، د تواب اوږه درنه شوه.
جُوجُو وويل:
_پختکې مننه کوله، ويل يې چې تر انسانانو ښه ياست.
تواب وويل:
_ته د مرغانو په ژبه پوهېږې؟
_زما ډېر کمالونه زده دي، راځه، دا کربوړی به راوغږوم.
تواب مخامخ وکتل، زړه يې خولې ته راغی، د کچالو په جووه کې غټ کربوړی پروت و.
تواب له ځمکې يوه لويه ډبره ورپورته کړه.
جُوجُو په بيړه وويل:
_پام
بکس سپک شو، جُوجُو د کربوړي تر څنګ ولاړ و.
د هلک ګوتې خلاصې شوې، ډبره ولوېده، له پولې مړه دوړه پورته شوه.
جُوجُو وويل:
_کربوړی ډېر خواشينی دی، وايي چې له انسانانو پزې ته راغلي يو، موږ هېڅ تاوان نه دی ور رسولی، په مخه نه ورځو، خو دوی تل بېلچې راپسې اخيستې وې، نسل يې را ورک کړ.
تواب په خبره کې ور ولوېد:
_خو کربوړي خطرناکه دي.
جُوجُو وويل:
_داسې انسان راوښيه چې کربوړي کوم ازار ور رسولی وي؟
د هلک سر وځړېد.
جُوجُو وخندل:
_زما په فکر انسان تر هر څه مضر او خطر ناکه دی، يوازې خپل ځان ته اهميت ورکوي، دا نه وايي چې د ځمکې نور موجودات هم د ژوند کولو حق لري او که نه.
تواب وويل:
_داسې هم نه ده، ګل ماما ته وګوره، که غوايان نه وای ورباندې ګران، شنه رشقه به يې نه ورته رېبله.
جُوجُو وخندل:
_خو د غوايانو نظر هم مهم دی.
تواب له شنو غنمو تېر شو، ګل ماما ته يې له ليرې سلام ور واچاوه، غوايي ته ودرېد.
جُوجُو وويل:
_پر څښتن دې ګران يې، تازه رشقه درته رېبي.
برګ غوايي رمباړه کړه.
جُوجُو وويل:
_غوايی ګيله کوي، وايي، ته خو انسان نه يې،نو بيا ولې داسې کم عقله پوښتنه کوې؟
هلک په بيړه وويل:
_ولې؟
تور غوايي رمباړه کړه.
جُوجُو وويل:
_ستا پوښتنه مې ور ورسوله، غوايی وايي، پلار يې ټول عمر د ګل ماما ځمکې واړولې، خو کله چې زوړ شو او له کولبې ووت، د قصاب چاړې ته يې سيخ کړ.
برګ غوايي رمباړه کړه.
جُوجُو وويل:
_سخت ناروغه دی، خو بايد ځمکه واړوي، که يې ځان جوړ ونه ښود، څښتن يې خيرات منلی.
تواب روان شو.
جُوجُو وويل:
_پوه شوې؟ ګل ماما له غوايانو سره مينه نه لري.
تواب وويل:
_مچانو ته هم بايد څه ونه وايو.
_ اه ګرانه! مچان له تاسو سره کومه علاقه نه لري، خپل ځانونه پاک وساتئ، مچان څه بلا درنه غواړي.
د مکتب تر دېواله، يو خوار سپی راتاو شو، کوړنچ يې وهل، تېږه يې پښې ته سيخه شوې وه، ډله هلکانو منډې پسې وهلې.
جُوجُو وخندل:
_سپی وغږوم؟
تواب د مکتب په دروازه ننوت، اوږه يې سپکه شوه.
* * *
ماسپښين دوې بجې وې، تواب لويه چايجوشه تر لاستي نيولې وه، د پولې پر سر پر يوه خوا کوږ تلو. چايجوشه يودم سپکه شوه.
تواب وويل:
_ښه وخت راغلې.
د جُوجُو غږ يې واورېد:
_چای دی؟
_هو.
_نو چېرته يې وړې؟
_زړه کلا مو تنګه ده، نيکه مې وايي چې ډېر يو، ګذاره مو نه پکې کېږي، نوې ابادي يې شروع کړې ده.
هلک د باغ تر دېواله را تاو شو، يو چا غږ کړل:
_تشه چايجوشه دې راوړه؟
تواب يو دم کوږ شو، پر خړ پوټي تورچای پرېووت، پورته يې وکتل، يوه ګردي سړي د کلا د دېوال پخڅه تراشله.
هماغه سړي وخندل:
_د ملک لالا لمسی ځوان شوی دی، له ډکې چايجوشې سره نيغ روان و.
تواب کلا ته ور ننوت، دوو کاريګرو په خټه کې غوايي ګرځول.
هلک توره چايجوشه پر غولي کېښوده. نيکه يې د لرګي پر زينه ولاړ و، لکڼه يې په پخڅه کې تر پرې شوې سوري ايستلې وه.
جُوجُو وويل:
_ملک لالا دې ولې لکڼې ته سترګه پټه کړې ده، لکڼه خو ټوپک نه دی؟
تواب د دېوال سيوري ته د خرې پر کته کېناست.
جُوجُو وويل:
_په دېوالونو کې يې دا سوري ولې پرېښي دي؟
_د دښمن له پاره.
_ له چا سره بدي لری؟
تواب خپله ککرۍ وګروله:
_نه
ملک وخندل:
_ها زويه، چای دې راووړ؟
تواب ور وکتل، نيکه يې په احتياط له زينې ښکته کېده.
تواب ورغی، ورو يې وويل:
_ملک لالا، موږ بدي دار يو؟
ملک په حيرانۍ ور وکتل:
_نه!
نو په دېوال کې دا سوري د څه له پاره دي؟
بوډا وخندل، د هلک پر سر يې لاس کېښود، ورو يې وويل:
_د تربرونو له پاره.
روان شو، کاريګرو ته ور وګرځېد.
جُوجُو وويل:
_دا ټکی مې نوی واورېد، تربرونه ، ځناورو ته واياست؟
_نه، د تره زامنو ته..
_نو هغوی ولې وژنئ؟
تواب خپل نيکه ته منډه ور واخيسته، هغه ته مخامخ ودرېد، په خواره خوله يې وويل:
_د تره زامن مې راباندې ګران دي، نه غواړم چې هغوی ووژنې.
لومړی ملک وخندل، بيا ناستو کاريګرو خندا ورسره بدرګه کړه.
يوه کاريګر وويل:
_هلک دی، ماغزه يې خام دي، نه پوهېږي.
تواب په حيرانۍ ورته کتل.
تر دېوال له عمره پوخ، ډنګر سړی راتاو شو، ږېره يې لنډه وه، غټې کڅوړنې سترګې يې درلودې، تر سپينې زړې خولۍ يې لانده وېښته راوتلي ول.
ملک په خند ا وويل:
_اه، سرمالمه، راځه.
د تواب غوږ وتخڼېد.
جُوجُو وويل:
دا سړی مې د مکتب په اداره کې وليد.
تواب وويل:
_زموږ سر معلم دی.
معلمانو ته يې خشکې کولې، ويل يې چې يو هم د زړه له اخلاصه صنف ته نه ورځي.
جُوجُو غلی شو، يودم يې وويل:
_پوښتنه وکه!
_څه؟
_راته ووايه چې د معلمانو ځواب څه و؟
_ښه، ووايه!
_ معلمان ټول په يوه خوله ول، پنځه زره افغانۍ يې کمې ګڼلې، ويل يې چې په دې تنخوا ستوني نه شو ورته څيرولای، خو د سرمعلم دليل دا و چې دوی په زور نه دي راغلي، تنخوا مالومه ده، که يوه وي، که سل، دوی منلې، نو بايد چې د زړه له اخلاصه درس ورکي.
تواب په خبره کې ورولوېد:
_قناعت يې وکړ؟
په اوږه يې چونډۍ ور ولګول شوه:
_وار راکه. د سرمعلم خبرې لا پاتې دي، ويل يې چې په دې مکتب کې ستاسو اولادونه هم درس وايي، د هغوی له پاره يو څه زحمت ومني، خو د معلمينو ځواب دا و چې له خپلو اولادونو سره په کور کې درس وايي. بس، سرمعلم ستړی شو، خو يوه هم قناعت ونه کړ.
د ملک خندا راغله:
_ياره سرمالمه، شپاړس کاله درس دې چټي راته ښکاره شو.
تواب ور وکتل، نيکه او سرمعلم د کوټو پر کېندل شوي تهداب راګرځېدل.
ملک په خندا وويل:
سرمالم نوې وکړه.
په کارېګرو کې يوه ور غږ کړل:
_څه وايي؟
_وايي چې نخشه مې خوښه شوه، خو په يوه کوټه کې د کتابونو د اېښودلو له پاره المارۍ ته هم ځای پرېږده.
پخڅه تراش له پاسه ور غږ کړل:
_کتابونه خو ده ويلي دي، څه خير يې پکې وکه، زوړ شو، خو نوې خولۍ يې ونه مونده.
ټولو وخندل.
جُوجُو وويل:
_دا خبره په ليکلو ارزي، په دې وطن کې پوه سړی ناپوه دی او ناپوه هم عاقل.
د انتخاباتو نتایج مو ترې جوړ کړل. زمونږ به ورته ژبۍ کړئ.