د طالبانو شرطونه: پوځ دې له قبایلو ووځي او بندیان دې خوشي کړي

پروژه یي فرهنګیان، اروپا ته د تګ په خیال پلو کې
قریب الرحمن شهاب اروپا ته په قاچاقي لارو تګ د عادي افغانانو تګ عادي خبره ده په سترګو لیدلي مرګ ته ډیر ډاډه ور روان وي، افغان چارواکو هم دریغ ونه کړ د دولتي سفرونو په نوم چې هر هېواد ته لاړل هلته یې ځانونه پټ کړل، ډیپلوماټان له خپلو دندو وتښتېدل او د پناه اخیستو غوښتنې یې وکړې، سپورتي لوبغاړي مو هم د همدې ارمان د پوره کېدو په موخه د لوبو له منځه وتښتېدل او ان د ولسي جرګې ګڼ غړي په اروپايي هېوادونو کې د ځان د میشتېدو په هڅه کې دي او ګڼ یې د اروپايي هېوادنو له لوري منل شوي هم دي په ځانګړي ډول ښځې وکېلانې. فرهنګیان او خبریالان یوازیني خلک وو چې تل به یې د همدې ډول تېښتو، پنا غوښتلو او په دې اړوند نورو مسایلو په اړه د خلکو تر غوږونو یو څه رسول، خو اوس تر نورو ټولو ډلو فرهنګیان د اروپا د تګ په خیال کې دي او لوی هدف یې ځان ته په اروپايي هېواد کې قبولي ټاکلې. له فیسبوک څخه نېولې تر سایټونو او ورځنیو کړنو ټول په دې هڅه کې دي چې د بهرنیانو زړونه لاس ته رواړي، د ځینو راپورونو له مخې ګڼو فرهنګیانو په کابل کې د اروپايي هېوادنو سفارتونو ته غوښتنلیکونه استولي او په افغانستان کې یې خپل ژوند کول سخت ښودلي او هیله یې ترې کړې چې په اروپايي هېوادونو کې د ژوند زمینه ورته برابره کړي. اروپايي هېوادنو هم په فرهنګي برخه لا له وړاندې کار پیل کړی وو خو په دې ورستیو کې یې هغوی هم ډول بدل کړی، مخکې به نندارتون، مشاعرې او غونډو په نوم خلک راټولیدل او د غونډو له شا به څوک نه وو خبر چې ملاتړ یې څوک کوي، خو اوس یې هر څه پروژه کړي او د افغانانو په مرسته یې پلي کوي. څو ورځې وړاندې د مستندو فلمونو د نندارې په نوم یو مجلس ته یو شمېر دوستان ور بلل شوي وو، د بلنلیک په سر یې لوی لیکلي وو چې د افغاني مستندو فلمونو نندارې ته تاسو بلنه درکوو، مجلس د شپې جوړ شوی وو د پیل تر ټاکلي وخت ورته دوه ساعته نور هم انتظار شوو چې بالاخره په ازاده فضا کې په دیوال د لګېدلې پردې پرمخ د پروجکتور شعاع راغله او فلمونه پیل شول. وړاندې له دې چې د فلمونو ننداره شروع شي فلم جوړونکو په خورا پسته ژبه د خپلو کړنو توصیف او د افغاني سینما ستونزې یې بیان کړې، خو په دې توپیر سره چې په بلنلیک کې د لیکل شویو مستندو فلمونو پر ځای یې د داستاني فلمونو معرفي وکړه. فلمونه پیل شول، هر یو یې شاوخوا شل دقیقې وو خو د ټولو محتوا یوه او هغه له ۲۰۱۴ کال ورسته د افغانستان د حالت یو له حیقیقت څخه لرې انځور وو. په فلمونو کې د طالب په نوم ښځې هم ګډول شوې وې او هر څه د وراني په لور روان وو یوازې په هره خبر کې به همدا ویل کیدل: (( سال ۲۰۱۴ امدنی است خارجی ها میروید ویزه کدام کشور را بیګرم، مال و اولاد خود را باید از افغانستان خارج سازیم.)) د غلطو تصویرنو په لړۍ کې ځینو کسانو خپلې لوڼې اروپا ته د تګ لپاره د پیسو پیدا کولو لپاره پر خورا عمر خوړلو کسانو هم خرڅې کړې، او د ټاکنو په یو انځور کې یې د پښتون حالت هم داسې انځور کړی وو چې ځان ته یې مشر ورور ویلو او هر څه یې د ځان بلل. اوږده ننداره پای ته ورسیده او د ګډوانوالو پوښتنې له دې ځایه پیل شوې چې ددې فلمونو موخه څه وه او ولې په کې ټول منفي او له حقیقت نه لرې خبرې شوې دي؟ فلمي اداکاران هم د بالیوډ د وتلو څېرو په شان لاس په لاس د ګډونوالو مخ ته کیښناستل او یوازې ټولې پوښتنې یې په همدې یو جمله ځواب کړې چې دا د بریتانیا د سفارت پروژه وه او اجنډا او د فلم لیکلو ډول یې هم د هغو له خوا ورکړل شوی وو، او افغاني فلم جوړونکي ګڼې ستونزې لري چې تولید شوي فلمونه هم لویه لاسته راوړنه ده. لویه لاسته راوړنه یې همدا وه چې د بریتانیا د څو ډالرو په بدل کې هر څه ۱۸۰ درجې په ناسمه بڼه وښودل، لویه لاسته راوړنه د افغانانو په زړونو کې ویره خپرول او په بهرنیانو اتکا وه او داسې ښودل کېده که نن بهرنیان له افغانستان څخه ووزي سبا ټول هېوادوال له لوږې ومري او کورنو به چور او دوی به قتل عام شي همداراز فلم کتونکو ته دا احساس ورکول کېدو چې له افغانستان څخه تیښته د خلاصونه یوازینۍ لاره ده. هیله ده ځېنې په وطن مین ریښتنې فرهنګیان د خپل حیثیت او نوم د ساتلو لپاره په څو همداسې خرڅو شویو څېرو خپله تګلاره خرابه نه کړي او د هغوی د ناوړه کړنو مخه ونیسي

له ولسمشر كرزي سره د زړه خواله مؤمن افغان چې ورځ تېرېږي يو ګام هغو ولسمشريزو انتخاباتو ته ورنژدې كېږو چې لا يې هم د دولت له ډاډ سره سره برخليك ډېر روښانه نه دى. يو شمېر كسان چې هم په دولت كې فعال حضور لري او هم ځان ته سياسي اپوزيسيون وايي سره راټول شول چې دوى به واحد كانديد ودروي او نور به يې مرسته ملګرتيا كوي له هغې كانې سره مخامخ ښكاري چې: ښه ياري د غلو وه؛ چې په وېش كې سره ورانه شوه محور ورځپاڼې پرون په (1392/6/24) نېټه د يوې باوري سرچينې په حواله چې د نوم له ښوولو يې ډډه كړې وليكل چې اوس دغه اپوزيسيون چې انتخاباتي ائتلاف يې كړى، دې مرحلې ته رسيدلي چې يو، يو نه مني او بل، بل. ولسمشر كرزى هم چې د دغو ائتلافونو په ماتولو كې پوره مهارت لري موقع ته سترګې پر لار دى چې څه وخت پرې ګوزار وكړي، پر دوى ګوزار هم ځكه اسانه دى چې دوى نه اصول لري او نه پر اصولو باور، فقط د اقتدار وږدي دي، ګوري چې څوك ببر هډوكى وراچوي، هغه د چا خبره هغوى چې همېشه په «واښه وډ» كې څريدلي او همېشه پرې د «روبلو»، «كلدارو»، «پونډو» او «ډالرو» بارانونه شوي اوس يې له وچكØ �لۍ نه سخته ويره لري. دوى په ماضي كې هم بختونه ازمايلي دي، يو يې چې د ولسمشرۍ له لومړۍ مرستيالۍ نه لرې شو نو په ګل اغا شيرزي پسې يې منډه كړه؛خو شيرزى چې خپله ماره وكړه، هغه خواركى يې په نيمه لار كې پرېښود او هغه بل غريب يې چې د سترګو له ډاكترۍ نه د سياست ډګر ته وردانګلي او د يوه ريښتيني سياستوال اكټونه كوي هم غريب په دې وادۍ كې لالهانده ښكاري، ګوره كه چا ورته يو نرى غوندې ست وكړ هم بيا به ورمنډې وهي؛ ځكه هغه ته خو ځان معلوم دى چې په څومره اوبو كې دى. هغه چې د حق او عدالت مدعيان دي هم معلوم دي چې ماضي يې څنګه وه، كه هغو نه چې اوس هم په امسا ګرځې پوښتنه وكÚ �ې چې دا پښه دې ولې او كله پر دې حال شوې، ښايي ځواب ونه لري، هغه چې له لويديځه په دې تمه راغلي چې په افغانستان كې د ډالرو باران دى، هغوى خو هم پر دې پوهېږي چې ولس يې اصلاً پيژني نه چې څوك دى؛ نو پر دې اساس اوس ميدان يو ځل بيا د حامد كرزي د كانديد په ګټه په اصطلاح شغالي ښكاري؛ خو تر اوسه چې كوم څه د ارګ له دريڅونه بهر راوتلي او نور په كې د شك ځاى نه دى پاتې هغه د بهرنيو چارو ډېر محترم؛ خو بې خولې او بې ژبې وزير دى، كله چې ولسمشر په بشكك كې د شانګهاى وروستۍ سرمشريزي ته ولاړ، هلته يې روسي ولسمشر ته ډاډ وركاوه چې راتلونكى ولسمشر به له روسيې سره ښه اړيكي ولري او د ولسمشرۍ له كانديدانو نه يو له ده سره په همدې سفر كې ملګرى دى چې هغه بې له شكه ډاكتر زلمى رسول دى. زلمى رسول د شخصيت په لحاظ ښه سړى دى، حليم دى، ماجراجونه دى، ترخه ژبه كله هم نه كاروي؛ خو حقيقت دا دى چې د افغانستان په څېر يوه هېواد له پاره مناسب ځكه نه دى، چې نه ټوپكسالار دى، نه كوتكمار او نه يې هغه چل و فريب زده دى چې د هر چا پر سر د تشفى لاس راكاږلي شي، كه پر چا يوه پټاكۍ وچاوده هم چې سبا ته يې زرهي لنډكروزرې ور روانې كړي وي. د پوهنتون د تحصيل په دوران كې زما د يوه ملګري د دري مضمون ازموينه وه، كله چې د ازموينې لپاره وغوښتل شو؛ نو د مضمون استاذ يې مميز استاذ ته چې مشر استاذ و، د اخلاقو ډېر تعريف وكړ. مميز استاد ورته وخندل او ويې ويل كله مو چې د تهذيب د مضمون پر ورځ نومرې وركولې، را ياد يې كړه چې سل نومرې وركړم اوس خو يې زه د لياقت ازموينه اخلم. نو خبره دا ده چې ډاكتر زلمى رسول په اخلاقو كې د سلو نومرو مستحق دى؛ خو د ولسمشرۍ لپاره ښايي د مازې كاميابي د نومرو وړتيا هم ونه لري او علت يې همغه دى چې ما ورته د مخه نغوته وكړه. ښايي د ښاغلي كرزي به هم همدا خوښ وي چې يو داسې سړى كانديد كړي چې د كاميابۍ په صورت كې چې امكانات يې زيات ښكاري د پردې مخې ته هغه او د پردې شا ته دى ولسمشر وي. داسې اوازې هم دي چې ښايي كرزى د ولاديمير پوتين او ميدويدف سياست وچلوي چې د دې كار له پاره به زمينه مساعده وي چې ايالتي نظام په پارلماني نظام واړوي او ښايي په دې كار كې هغه كسان هم ورسره مرسته وكړي چې د سياسي مخالفينو اكټونه كوي؛ ځكه هغوى هم د دې له پاره چې ځانته يې د اقتدار په بيړۍ كې د ناستې يو ځاى پيدا كړى وي، همدا شعار وركوي، حال دا چې كه دلته هر ډول نظام راشي خو چې دا اوسني وږي ليوان په سياست اÙ ˆ د اقتدار په ډګر كې موجود وي، د ملت حالت به د ژړلو وي. زه د يوه افغان په حيث پر ولسمشر كرزي غږ كوم چې كانديد خو ودروې؛ خو د خداى پار دى داسې څوك مه ودروه چې كه ولسمشر شي او څوك پر يوه مخ څپيړه وركړي، دى له واره بل مخ هم ور واړوي، بس دى د مصلحتونو له پاره يواځې ته كافي وې او ستا د واكمنۍ د وولس كلنه دوره چې په ځانګړې توګه دې پښتانه د هر چا د پښو خاورې كړل. زه دا خبره د عصبيت پر بنياد والله كه كوم او نه د يوه مسلمان په حيث پرې باور لرم؛ خو دا به هم انصاف نه وي چې ستا پام دې خبرې ته را وانه ړوم چې امريكايانو او ناټووالو او د هغوى په ركاب كې ځغليدونكو يا د امريكايي تجاوز پر مهال د امريكا ځمكنى پوځ په دا تېرو دوول سو كالو كې څه وكړل، يواځې په شمال كې څومره پښتانه مشران ووژل شول؛ نو كرزى صيب د خداى پار دى نور مو د انسانيت پر دښمنانو مه داړه، دا ستا په دوولس كلنه واكمنۍ كې چې راسره څه وشول، همغه كفايت كوي. همدا پرون (1392/6/24) سرنوشت ورځپاڼې د ګلم جم لنډغرو له خوا د كندز په دشت ارچي كې د پښتنو د لوټ تالان خبر خپور كړ او د محلي خلكو په ادعا چې دا حكم د كندز امنيه قوماندان وركړى چې د پښتنو مال ستاسې او سر يې زما، اوس خو د هغوى د مظلوميت ستر عامل ته پخپله يې د ولسمشرۍ لپاره دې دا دوه ځله ترينه رايه واخسته او نور دى د وږو ليوانو رحم و كرم ته وسپارل، له ديوې خوا يې د آى اس آÙ ‰ نوكران داړي او له بلې خوا د «ستم ملي!» علمبرداران، نو كه ته يې غم نه شي خوړلاى، نور يې پرېږده چې پخپله خپل غم وخوري، نور يې مه د دوستم په ځولۍ كې ورغورځوه، مه د خليلى او محقق او مه د هغو كسانو په ځولۍ كې چې پرون يې له روسانو سره اور بندونه كول، نن د امريكا په ركاب كې ځغلي او ځانونه هم په هېواد كې د اقتدار اصلي وارثين بولي.