د محمدیار دعیاش مُلا ِدلخراش شعر/ شریف الله دوست سرواني

د ښاغلي محمدیار یار یوغزل شعربدلون اونیزه دوهم کال ۲۴ګڼه\پرلپسې ۷۶ ګڼه  چهارشنبه ۱۳۹۵/ثور/۸ ۶ مخ کي د(عیاش مُلاته) تر سرلیک لاندي خپور سوی، لومړی د شعر بشپړه بڼه ستاسو مخي ته ږدو ورسته ور باندي بحث کوو:

عیاش مُلا ته

دا پر ممبر دنفرتونو بُت تراش څوک دی؟

دمحبت زاره چي چوي دلخراش څوک دی؟

ته يې په ورک جنت او زې دوطن طور کي ګورم!

وایه!چې څوک مومن دعشق په تلاش څوک دی؟

ته چي پر حورو خپله ښځه په موخۍ ورکوې!

پر ما شکمن يې مُلا ته وخدای عیاش څوک دی؟

ته! چې ځيره نه وي ، پیسه نه وي سجده دي نه وي!

دخدای لایقه! چي لایق يې دپاداش څوک دی؟

ستا بې له اور مار او لړمه، پېرزوینه څه ده؟

بل مبلغ دشرارت او اغتشاش څوک دی؟

که تا اشرف المخلوقات شر ته شړلي نه دي!

بیا دا شریر شیطان بې شرمه بدمعاش څوک دی؟

کله چي سړی پورتني شعر ته نظر واچوي ، سخت افسوس ، خپګان او ناهیلي ترې خپره سي، چې زموږ یار دویاړلي کندهاره – پلازمېنې کابل ته ولاړ دا ایډیالوژي یې واخیسته ، دا پیغام يې راورسېد!!!

که مې خپله د ښاغلي یار پورتنی شعر نه وای لوستی دبل له خولې به مې کله هم زړه نه وای منلي.اوس نو که یاد شعر نقد او انتقاد وي بیا خو نقد خپل آرونه لري ، لومړی دا چي نقد باید داصلاح لپاره وي نه دتوهین او تخریب لپاره ، بل دا چي نقد خپل پولي او بریدونه لري له هغه باید تېری ونه سي ، بل دا چي نقد خپل صلاحیتونه لري او ټولنه کي دا صلاحیت هغه چا ته ورکول کیږي چې تر نقد کېدونکې موضوع فوقیت ، ارجحیت او لوړوالی ولري همدا ډول په ټولنیزو عیبونو کي تخصص ولري اخر دا چي نقد باید بې پرې وي.حقیقت دا چي په پورتني شعر کي یو آر هم نه تر سترګو کیږي ،او داسي معلومیږي چې شعر د مُلا سره د یوې تاوجني شخصي عقدې له مخي په ګرمو اعصابو د احساساتو په ایشېدلي رنګ لیکل سوی وی. که د مُلا او یار منځګړی قضاوت وکړو ، یار چې ږیره خریلې سنت موکد يې پایماله کړي دي، سرتور سر يې بل سنت ترک وهلی دی ، په لمونځ او  روژه يې خدای تعالی خبر ، مُلا ورته د اصلاح لپاره کله هم په رسنیو کي دا ډول الفاظ نه دي کارولي .یاره که ستا په نظر په مُلا کي ستونزه سته بیا خو تاسو به هم دیوه ګوند دعوه کوی د دیني علماوو کمېټه به لری د علماوو د لويي اجماع له لوري باید په غوره اصلاحي لارو حل سي نه په رسنیو کي په نامناسب الفاظو ، هغه الفاظ چې زموږ د ادبیاتو اصول هم دا اجازه نه راکوي که خدای تعالی ته مخه کړو د نفرتونو بُت تراش به څوک وي مُلا که زموږ یار؟

یو وخت مې د یوه لیکنه کي دافغانستان د یوه له منځه تللې او بدنامه سوي ګوند مرکزي او مهم غړي کیسه او خاطر  ولوستل لیکلي يې وه :« اغلب ، به لمریز ۱۳۴۹ کال و ، کله چي زموږ ګوند چټک خپریدی او سیاسي نفود مو ورځ تر بلي زیاتېده  ، دشورویانو سره مو هم دوستانه او تودې اړیکي لرلې ، رسنیو کي به مو خپل فکر او ایډیالوژي خپروله ، یو وخت مرکزي کمېټې ته دنورو لیکونو تر څنګ یو شعر دخپرولو لپاره راغی چې سرلیک يې و( دُرد بر لېلن) نوموړی کیسه کوي چي کله مې دشعر سرلیک ولوست تکان مې وخوړ ، دا چې زه هم دلیکونو دسانسور په کمېټه کې وم ، یاد شعر کې مې مقدس مصطلحات د لېلن لپاره نامناسب وبلل او سمدستي مې رد کړ، خو کمېټه کې ځینو ټینګار وکړ چې نه دا شعر باید خپور سي دا دهر چا خپل نظر دی دا او ها… ورغبرګه مې کړه چې زموږ د ټولني اعصاب دا ډول افرطي څه نسي زغملای ، راسره ويې نه منل خبره رایی ته ولاړه په رایي کي موږ وبایله شعر چاپ ته انتخاب او چاپ سو ، کله چي چاپي رسنۍ بازار ته راووته او تر ولایاتو هم ورسېدل ، دپلازمېنې ، شاوخوا او ولایاتو څخه سرویس او لارۍ موټرونه ډک – ډک دمُلایانو راتلل او په پُلخیشتي جومات کې کښته کېدل واعظونه ، بیانونه ، نصیحتونه شروع  سوه ، تکفیرونه او تکبیرونه یو په بل پسې ویل کېده ، دوخت له سیاسي ادارې او ولس سره په خورا لویه ستونزه کې را ګېر سوو عواقب يې دومره خراب سو چي د موضوع کابو کولو لاره يې را څخه ورکه کړه.

دا پېښه ژوندی تاریخ دی هغه ګوند څه سو ؟ ایډیالوژي یې څه سوه ، دافغانستان برخلیک څه سو؟

د یار په شعر کي د « عیاش مُلا ، ورک جنت ، پر حورو خپله ښځه په موخۍ ورکول، دشرارت مبلغ» مصطلحات به مخاطب څه ډول ښه تعبیر کړي ، ایا په مقدسو مصطلحاتو لوبي کول په ایمان د لوبو کولو سره برابر نه دي؟

تجربې چغي راباندي  وهي ؛ کوم ملت چې د تاریخ له حافظې څخه عبرت او تجربه وانخلي تباه کیږي.بل دا چي سمدستي دحساب وړ ټول اجتماعي موسسات لکه مسجد ، مدرسه ، حجره او کلي د مُلا په واک کي دي زه او ته یوازي د ښار په دوه چوکه کي راګرځو نو مُلا خبره چي په اونۍ کي د جمعې په خطبه کي ځای نیسي ګوند يې دکال په کنګره کي ځای نسي نیولای.بل دا چې زما او ستا لومړی ښوونکی مُلا دی ( الف با تا ) مو له همده زده کړي دي ایا ښايي چي موږ ورته په دې الفاظو نصیحت وکړو، بیا هم وایم که ستونزه له مُلا سره وي باید دمناسب احتیاط له مخي حل سي .له یاره خو دا تمه کېدل چې دمُلا او معلم ، طالب او محصل ، مدرسې شاګرد اوښوونځی زده کوونکي  تر منځ یې پروت واټن را لږ کړی وای ، خو لکه چې دا واټن نور هم زیات سو.زموږ دیني او ټولنیز اعصابو ته شوک او لړزه ورکول خورا بدي پایلي لرلي دي ، دیار له شعره دا استنباط کیږي چې په لوی لاس سیاست له مذهب سره په ټکر کې اچوي.زه نه مُلا یم او نه هم مفتي ، د ادبیاتو، حقوق او سیاسي علومو دوې پوهنځی مي لوستي ، وایم دټولنې د یوه کوچني غړي په توګه پر دې حقیقت او واقعیت سترګي نه پټیږي چې یار دیوې ټولنې شریف او مقدس قشر سپکاوی کړی دی .یار د ودان افغانستان ګوند دسیاسي ماشین په راز کي ځای لري، هغه ګوند چې لا هم په نطفه کې دی هیله لري راتلونکي ته دافغانستان پر سیاسي سټېج د پام وړ ځای ولري خو که په یاد ګوند کي د یوې ټولنې د قیمتي برخې ضد ایډیالوژي خپریږي دا وړۍ د شړۍ نه بلل کیږي .او یا که یار د اروپا د منځنیو پېړیو (۴۷۶ – ۱۴۵۳م) دپا پانو ظلمونه لوستي وي او پر وړاندي يې د مبارزینو کړني لوستي وې او له هغو يې الهام اخیستی وي ، بیا خو زموږ او اروپايي ټولنې ، مُلا او پاپ هیڅ نه سره مقایسه کیږي ، زموږ مُلا هیڅکله دومره عیاش کيدای نسي.او که دیار دعوه دا وي چې ټول مُلایان يې نه دي یاد کړي یوازي يې عیاش مُلا یاد کړی په تکرار وایم چي دا بیا زما او دیار صلاحیت نه دی هیواد مو د جیدو علماوو ډک دی قحط الجال خو نه دی .او که دې ته سیاسي مبارزه وايي بیا خو  په سیاست کي افراطي پلویتوب ، ښکنځل بازي، بدرد ویل ځای نه لري.رښتنی سیاستوال د دې پر ځای چې ټولنه کې د توهین چلاقه و چلوي لومړی باید خپل اعمال سم کړي .ملي یوالی او تفاهم هله راتلای سي چې ګوندنه او حکومتونه ځان دخلکو دسوکالۍ او درناوۍ لپاره وقف کړي ، کله چي سیاسي مبارزه کوو ، اسلامي مقدسات موهم لارښوونه راته کوي چي پر عدالت ، تقوا ، خیر او ښېګڼي باندي تکیه ولرو، که څوک هیواد ته دخدمت په لاره کې صادقانه خدمت کوي او له خیانته کرکه کوي تجربو ښودلې ده چې تاریخ او بشري ټولنه د زیارکښو زیار نه هېروي ، حتی دبین البشري  زیار کښو زیار دټولو انسانانو سره شریک او د درناوي وړ وي.په پاکه سیاسي مبارزه کې د وجدان هنداره له ذاتي او نفسیاني ککړتیاوو ساتل په کار دي ، سیاسي موخو ته درسېدو لپاره باید په پاکه مینه ، انساني کرامت ، اسلامي ارزښتونو ساتلو ، ښه خوی او عادت مخته ولاړ سو ، ځکه دې کې د انسانیت او اسلامیت لوړ اسرار ځای لري.

د اسلامي ودان افغانستان په هیله