د ډاکټر غني په رهبریت کې استادي – مجيد قرار

 مشر د ولس استاد او لارښود دی.

دا خبره یواځې د هغو مشرانو په اړه سمه ده چې له ولس سره په دوامداره، او معنادار ډایلاګ او تفاهم باور لري، او معیار یې د حال له معیارونو سره نه، بلکې د تحول له معیارونو سره د ځان او ولس عیارول وي.

 د غني په شعارونو کې تر ټولو کشش لرونکی شعار، د هغه د شعار او مخاطب ترمنځ د رابطې پر شتون له حده زیات ټینګار دی.

دری کاله وړاندې، په نوې نړۍ کې د حکومتونو او ولسونو د سالمو ارتباطاتو له اهمیت او ضرورته د اوسني نظام بې خبري، او په دې اړه د افغانستان د مشرانو بې غوري  تر نهایي بریده ناهیلی کړی وم، او په دې اړه مې یوه لیکنه هم کړې وه. (لینک یې دا دی: http://www.benawa.com/details.php?id=35165)

زه خپله د ارتباطاتو د برخې ماهر یم، او له څو کلونو راهیسې په دې برخه کې کار کوم، خو نن، د ارتباطاتو د یوه ماهر په توګه نه، بلکې د یوه نابللي مېلمه په توګه، ډاکټر غني سره، د اختر مبارکۍ په ناسته کې د ارتباطاتو په برخه کې د هغه د نظریاتو مخاطب وم.

هغه له پیغام جوړولو، تر مخاطبینو وېشلو، تر چینلونو انتخابولو، او بیا د پیغام تر ارایې پورې، د ارتباطاتو د سکتور ټول اصطلاحات په څو شېبو کې داسې شمېرلي پر خوله راوړل، لکه چې همدغه یې کار وي.

په دې خوشال وم، چې د غني په اند، د هغه لپاره په راتلونکیو پنځو میاشتو کې تر ټولو دروند کار  ولس ته د خپل د پلان او طرحې تشریح کول دي. د هغه لپاره لومړیتوب پر کلیدي پوسټونو د خپلو اشخاصو مقررول، د رأیو له دلالانو سره چانې، او د زور او تزویر پر لارو چارو بوختیا نه ده.

د غني دا امتیاز، د ډیموکراتیکي پروسې تر ټولو غټ ضرورت هم دی.

د دې کار د ضرورت ګڼ لاملونه دي. خو لومړی او تر ټولو مهم یې د ملي محاسبې لپاره د یوه اساس ایښودل دي. واضحه ده چې تر کمپاین مخکې پلان او ژمنې، د واک او حکومت د مرحلې د محاسبې لپاره تر ټولو مهم معیار دی.

فرض کړئ، خدای مکړه، سهار سبا ته، د کورنۍ جګړې دوه مهم لوري، یعنې جمعیت او حزب، چې په یوه هېواد کې یې یو بل نه زغمل، په یوه ارګ سره ننوځي، کار پیل کړي. پنځه کاله واک وچلوي، پنځه کاله وروسته د محاسبې وخت راشي. ملت غواړي وپوهېږي، چې ډاکټر صاحب عبدالله څه کړي دي. دا محاسبه به ملت د کوم معیار پر اساس کوي؟

البته، ډاکټر اشرف غني  وایي، که پنځه کاله واک وچلوي، په پنځم کاله باید د افغانستان فرد فرد ورته وویلای شي چې ډاکټر صاحب، تا خو وېلي و چې زه به – مثلاٌ – پنځه سوه ځوان رهبران روزم. کوم دي؟ تا ویلي و چې زه به د داخلي بې ځایه شویو ستونزه حلوم، کومه ده؟ تا ویلي و چې زه به د معارف د ریفورم طرحه په سل ورځې کې بشپړوم، څنګه؟ او کومه ده؟

واضحه ده، د غني د ارزولو معیار به وي، او د نورو به، لکه چې تر اوسه نه و، نه به وي.

دا پورته قضیه، عادي مه ګڼئ. ملي محاسبه عادي مسأله ګڼل ساده ګي ده.

له دې سره ډېرې مسألې تړلي، او تر ټولو غښتلې مسأله یې د ملت د تشخص د احترام ده. کله هم چې یو انسان، بل انسان ته د خپل پلان او خپل قصد د تشریح کولو چمتووالی ښیي، نو معنا یې دا ده چې د مقابل انسان احترام کوي.

د غني دا برتري، یواځې علمي او کدري برتري نه، بلکې غښتلې اخلاقي برتري هم ده.
د غني مقابله ټلواله خو لومړی اخلاقاً له ولس سره دې ډول مکالمې ته چمتو نه ده، خو که فرضاً چمتو هم شي، نو څه به وایي؟

په ۲۰۰۳ کال کې ولسمشر کرزي امر کړی و چې ټول وسلوال دې وسلې دولت ته تسلیم کړي. په همغې ورځ، د اندړو د بازار دوکاندار څو ځایه کاغذونه سریښ کړي و چې که چا له بل چا سودا واخیسته، ورته ښه به نه وي.

خلکو دوکاندار را ایسار کړ، چې هلکه  دا دې څه لیکلي دي؟ وېلې خو بس کرزي صاحب هم بېګا دغسې یوه خبره وکړه، او ما هم دغسې یو فرمان ورکړ.

خبره یواځې د فرمانونو د ځړولو نه ده، خبره د دې هم ده چې څنګه؟ په کومه بڼه؟ په کوم مټ؟ په کوم ظرفیت؟ پلان به مو څه وي؟ وخت څومره په کار دی؟ پیسې څومره په کار دي. د ودانولو محاسبې د ورانولو تر محاسبو ډېرې بدلې دي. دا معلومول اسان کار دی چې یو سکر۲۰ توپ څومره متره دېوال تخریب کوي، خو دا محاسبه بیا ډېره ګرانه ده چې د توپ د یوې ګولۍ د تخریب د بیارغونې لپاره څومره خښته، څومره پیسې او څومره وخت په کار دی. هغه محاسبه ماشوم هم کولای شي، څه خو د ۶۰ کلونو تجربه لرونکی مجاهد، خو دا محاسبه بیا عادي انجنیر هم نشي کولای.

که څه هم، د یوه کاندید استعداد او اهلیت ډېره حساسه او جدي مسأله ده، خو تر هغه ډېره جدي بیا د هغه اراده، نیت،  احساس، او د ولس تشخص ته د هغه د احترام مسأله ده.

د ملت رأیې او نظر ته د احترام او نه احترام له لحاظه، اوسني کاندیدان دوه ډلې دي. یو ډله یې هغه دي چې ستا رأیه، د یو من کچالوو تر قیمت هم کمه بولي، او په بوجیو بوجیو رأیې په زرګونو افغانیو اخلي.

دا اشخاص په خپلو بازوګانو کې زور ویني، نه تاته د پلان ارایه کولو ضرورت ویني، نه ستا پوښتنو ته د ځواب ویلو، او نه له تا څخه د خپلو جرمونو د بښنې غوښتلو ضرورت احساسوي. وایي څه به له زرو شکایتي وګړیو سره چنې وهم، هلته به د یوه ملک خوله ور غوړه کړم، دا نور یې بیا نه نر دي، نه ښځې. ټوکه په خدای قسم که کوم، په همدې لرلید باندې کار کوي.

بله ډله بیا هغه ده چې ستا رأیه، د یوه مغرور افغان انسان اعتماد او باور ګڼي. غواړي د رأیې به مقابل کې، ستا پوښتنو ته مسؤولانه ځواب ووایي. طرح درکړي. ستا د ولایت پر انکشاف باندې سر له اوسه فکر کوي. د بندونو او کرنیزو ځمکو ارقام یې را ټولوي. څړکونه، او لارې یې اوس لا نقشه کشي کوي. کانونه او زېرمې یې اوس لا ارزوي.

ورځه، دا هیڅه یې هم ونکړل. لږ تر لږه، ستا عزت النفس ته خو ګوري. لږ تر لږه، دا احساس خو کوي چې زه یوه هېوادوال ته لګیا یم، دېوال ته نه یم لګیا. احساسات لري، بښنه به ځینې غواړم. عقل او درک لري، پلان به مې ورته شرحه کوم.

دا بل خو پر تا د بت ګومان کوي. چې ورته وایې بښنه وغواړه، انسانان دې وژلي، ښارونه دې ړنګ کړي، وایي برو بابا، به مه چه؟ ما مقاومت کدیم مردم باید تشکر بگویند.

چې ورته ووایې پلان او پروګرام دې تشریح کړه، وایي اگر اینطور شد، یا آنطور شد، به کوه بالا می شویم. هلکه، ته او خدای دا کوه بالا شدن هم کوم پلان دی؟

دا دېرش کاله مو کوهنوردي وکړه، څه مو ترې جوړه، یا پرې جوړه کړه؟

چې ورته وایې ځوانانو ته څه طرحه لرې، وایي بچه های خوب به گفت کلانها می کنند.

چې ورته وایې د ښځو لپاره څه پلان لرئ؟ وایي، شرم و حیاء بسیار خوب چیز است.

هلکه، چا ویل چې خوب چیز نیست؟ خو شرم او حیاء څنګه خوندي کېږي؟ آیا وږې مور په کور تمېدای شي؟ آیا هغه ځوانه خور په کور کښېنستلای، او ستاسې خبره، شرم او حیاء مراعاتولای شي چې یوه لمن یتیم وروڼه ورته چغېږي؟

د انسان د احترام لومړۍ نښه د خبرې اورېدل او د سوال ځوابول دي.

کله هم چې یو انسان، بل انسان ته د خپل پلان او خپل قصد تشریح کولو ته آماده وي، نو معنا یې دا ده چې د مقابل انسان احترام کوي. کوم مشران چې د خپل ملت د پوښتنو ځوابولو، او سرونو خلاصولو ضرورت احساسوي، هغوی د خپل ولس لپاره یواځې ښه رهبران نه، بلکې ښه استادان هم دي.

د تاریخ تر ټولو ښه رهبران هغه دي چې ولسونو یې زده کړه ورڅخه کړې ده. د راشده خلفاوو ارزښت، هومره د هغوی په فتوحاتو کې نه دی، لکه د هغوی په ارشاداتو او نمونوي کرکټرونو کې.

د افغانستان ملت په سیاست کې یواځې یوه ښه رهبر ته نه، بلکې یوه ښه مرشد او استاد ته هم ضرورت لري.

هغه د خپل ملت لپاره داسې پلان جوړوي، او شرحه کوي، لکه یو استاد یې چې د یوه صنف لپاره جوړوي، او تشریح کوي.

د هغه دا خاصیت دومره غیرعادي دی، لکه د هغه د متقابلو کاندیدانو لټي، او ناپوهي. هغه پر پوهاوي، او د ولس د ذهنونو پر رشد باوري دی، او ګومان کوي هر څه باید تر کولو وړاندې وویل شي.

د ملي زعامت دا ډول رویه له یوه سرناخلاصي ملت څخه سرخلاصی، او خبر ملت جوړولای او په یوه نسل کې زموږ د نسلونو نسلونو ستونزه را حلولای شي.

غني د افغانستان لپاره یواځې یو رهبر نه، بلکې یو استاد هم دی.

 مجيد قرار