اسفندیار ولي خان

د پښتون وطن د سیاسي تحریک قیصه د قربانو قیصه ده…. د داسې لازواله قربانیو قیصه چې د خاورې د خویندو ، میندو او مشرانو په وینو لړلې ده…. د باچاخان خداي خدمتګار تحریک ، د خان شهید تحریک ، د قبایلي مشرانو او سپین روبو مبارزه ، د امن جرګو د غړیو قربانۍ ــــــــ عن تر دې چې زمونږ بې شمیره ماشومان د دغه مبارزې په لاره کې ووژل شو، وویرول شو، بیکوره شو او بې اوره شو.

وخته دلته چې قدم ږدې نو په خیال ږده

د دې خاورې کاڼي بوټي شهیدان دي

خو په کالونو خور د دې اوږدې مبارزې په بدل کې نه مونږ مزل لنډ کړو او نه منزل ته ورسیده. د وزیرستان پښتون د پیښور پښتون نه پیژني، او د پیښور پښتون د کابل د پښتون له حاله نه دې خبر. نه یوازې د خپل تاریخ نه بیل شوی یو بلکه په نفسیاتي، جذباتي او قامي حوالو د یو بل نه هم ډیر لیرې یو. د کرښې دواړه اړخ ته پښتانه چې یو بل ته نیزدې کیږي نو بلها موده به غواړي.

په سیاسي میدان کې زمونږ دوه ملتپال ګوندونه عوامي نیشنل ګوند او پښتونخوا ملي عوامي ګوند ـــــــ په خپل خپل ځای خو د ولس د حقونو لپاره اوازونه اوچتوي، غونډې او جرګې هم کوي ـــــــ خو نه د یو بل سره ناستې ته اماده دي او نه په شریکه سیاسي مبارزې ته غاړه ږدي.

دا اوس چې د کرښې دواړه اړخ ته د اور لمبې بلي دي او پښتانه د خپل تاریخي ، کلتوري او قامي وجود د قایم ساتلو لپاره د لویو ننګونو سره مخ دي د ملتپاله سیاسي مشرانو تر مینځ ؛کمیونیکیشن ډیسکنیکټ؛ د ځوان کهول په یوه لویه برخه کې د خپل سیاسي تحریک په اړه بدګمانۍ راولاړې کړي دي.

سیاسي مبارزه په سیاسي پوهه کیږي او د سیاسي پوهې لپاره د سیاسي غونډو، بحثونو، جرګو مرکو او څیړنیزو مرکزونو ضرورت وي. داسې څیړنیز مرکزونه چرته چې پښتانه عالمان، پوهان او سیاسي مشران د وطن د قدرتي وسیلو او د هغې نه د ګټې اخستو په لارو چارو غور او فکر وکړي او قام خبر کړي چې دغه وسیلې زمونږ نه څوک او څنګه اوړي.

د سیاسي شعارونو او چغو سره سره مونږ ته د خپلې خاورې په سینه کې د پټو خزانو په اړه د ساینسي علم او پوهې ضرورت دی. د دغې سره سره باید په قامي ستونځو او غوښتنو هم څیړنې وشي او په یو علمي انداز کې دا د نړۍ مخې ته کیښودل شي. په دې اړه په هیواد دننه او بهر د پښتنو عالمانو، ساینس پوهانو او پوهه ځوانانو یو نیټ ورک جوړول او د هغې نه کار اخستل ډیر مهم دي خو تراوسه یو پښتون ملتپاله ګوند په دغه اړه څه کار نه دې کړې.

په دې جنګ کې زمونږ څومره خلک ووژل شو او ولې ووژل شو؟

څومره خونې ړنګې شوې؟

د تعلیم او روغتیا انفراسټرکچر ته څومره زیان ورسید؟

څومره خلک بیکوره شو؟ او اوس کوم ځای دی، څنګه ژوند کوي؟

زمونږ په نوم راغلي په بلینونو ډالر چرته لاړل او په دغه اړه مونږ کله او څنګه اواز اوچت کړیدې؟

زمونږ بجلي ، اوبه ، معدنیات ، ځنګلونه څومره دي؟ څنګه دي؟ او ګټه تاوان يي چاته رسي؟

زمونږ قامي منزل څه دی؟ په پاکستان دننه د خپلو حقونو ګټل او کنه د قامي خپلواکۍ منزل ګټل؟

دا او داسې نورې ډیرې پوښتنې دي چې ځواب غواړي او دا هله کیدې شي چې زمونږ قامي تحریک د جذباتو د بهیر نه ځان رابهر کړي او په سړه سینه ورباندې غور او فکر وکړي. په دغه لړ کې مونږ د نوي دور د میډیا او سوشل نیټ ورک نه لویه ګټه ترلاسه کولی شو. د نوي میډیا او نوي هنرونو نه د ګټې اخستو په وسیله مونږ کولې شو چې د دومره فاصلو باوجود مونږ یو؛ نیشنل ډایلاګ؛ یا قامې مکالمې ته لاره هواره کړو خو د دې هر څه د مشرۍ لپاره به د قامي تحریک مشران راوړاندې کیږي او د هغه خلکو سره به خبره کوي کوم چې د دغې میډیا او ټیکنالوجۍ نه د کار اخستو په چل پوهیږي.

د قامي خپلواکۍ لاره اوږده وي، صبر او زغم غواړي خو د دغه اوږد مزل لپاره ولس پوهول او هغوی قامي مبارزې ته اماده کول د سیاسي تحریک ذمه واري ده.

عوامي نیشنل ګوند د خپل واک په موده کې د باچاخان فاونډیشن او باچاخان تعلیمي مرکز په نومونو ځني ادارې خو پرانستلې دي او دغه ادارو ترڅه حده خپل کار هم کړې دی خو ولې داسې ادارې د ژوندي پاتې کیدو لپاره ډیرو پنګو او وسیلو ته اړتیا لري. پښتونخوا ملي عوامي ګوند په بلوچستان کې حکومت لري ـــ اوس به ګورو چې حکومت يي د خپل ولس د ذهني او قامي بیدارۍ لپاره دا داسې څیړنیزو مرکزونو او پوهنتونونو جوړولو ته پام کوي او کنه؟

دا کار په سند ایالت کې د پیپلز ګوند د مشر ذوالفقار علي بهټو په وخت کې شوې دی ــــــ هلته د سند په ژبه، کلتور، سیاست او تاریخ یو شمیر علمي ادارې کار کوي، متحده قامي مومنټ خپله میډیا سیل او؛ تهنک ټینک؛ لري، په پنجاب کې یو شمیر څیړنیزې ادارې، خبریالان او پوهان د پنجاب د ګټې لپاره کار کوي ـــــــــــــ خو پښتونخوا چرته چې خاوره د سرو زرو ده، باصلاحیته ځوانان او پیغلې لري، پوهه مشران او سپین روبي يي دي، کلتوري نښې او یادګارونه لري، او د خداي ټول نعمتونه لري ــــــــ بیا هم په دغه غني خاوره غریبي ده، بې وزلي ده او ناپوهي ده. ډیر علتونه يي کیدې شي خو زما په نیزد لویه وجه يي دا ده چې چې مونږ د نوي دور د غوښتنو سره سم د خپل سیاسي تحریک په بیا منظم کولو او د دې بنیاد په علم او پوهه کیښودلو کې لا تراوسه نه یو بریالي شوي او ځکه لا تراوسه پړه هم یو او مړه هم.

زما د زړه د باغ مالیاره

چې ته راځې نو زه به خاورې ایرې یمه

5 thoughts on “پښتونخوا او د پښتنو قامي تحریک/ شاهین بونیری”
  1. salam to taand.
    bunireey sahib salamualikum;
    we knows bacha khan was leader in his time.
    but now pashtoon leader are different,when they find some good seat,posation.they forgot nation,
    we have many issue,problem in pashtoon,
    1-pashtoon are not united,reaso is that we dont have political education,
    2-many pashtoon are in deep islamic fundamentalism.this group are in support of punjab,
    you see last 35 years pashtoon are killing by pashtoon.
    for example maulana fazel rahman,serajulhaq,and more;;;;;;
    3-the third part are busy with tang takoor,you look all pashtoon in pakistan and middle east spend time
    only with music,tang takoor,
    who is that leader to explan to this generation,
    brothers if you are free from work,do study for you education,
    all pashtoon going to middle east far from family for work,
    why pashtoon dont have job in home,
    we need education,for modern agrecalture.economic,health,technology,
    we need to schools,college,job in own place,
    need to one leader to direct our peoples in this century,modern life,
    now terrorim and fundamentalism side by side our peoples push to destroied,
    thank you

  2. Buneri seb tole khabare de pa gul badale.Da pukhtano da stoonzo sahi ihata de karre da.Rora wass da dy khabare wakht ter shawe dy che pukhtano ta da khpal mustaqbil da para sa kawal pakar dee.Moong la pakar dee che da khabara da hamesha da para omanoo che moong pa dwo mulkoono weshal shawee yu ao pa dy hissiyat ke pa neezdy mustaqbil ke hiss badloon nashee ratly. Afghan Pukhtana ao da Pakistan pukhtana dwarro la pakar dee che pa dy maujooda hissiyat ke zanoono la da khushalai, amn ao iqtesadee parmakhtab lare walatawee. Da Pakistan pukhtano da para qomi khpalwaki da Asfandiar ao Achakzi pashan siyasee bonay Nashee gataly. Wass Pakistan doomra ghat foji qowat jorr shawe de che da Pukhtunkhwa da azadai Ya da durandline pa dwarra taraf ta prato pukhtana yaw kkedal da lewani da khob na elawa hiss na dee.

  3. ښاغلۍ بونیری صیب !د تبصرو لیکنو ته خو د پام دۍ !! دکوم چا چی په پښتولیک اولوسته نه وی زده ،نود هغوی احساس په څرنګه وی او څه هیلي تر کیدای شی؟

  4. بونیری صیب څوک چی په بردګی او غلامی کی لوی شوی وی ، او د آزادی خوند یی نه وی څکلی ، هغه ته ټول ژوند همداسی بیخونده ښکاری او د تور لینګیو خدمت به کوی د پاکستان پوج هم له پښتنو جوړ شوی او همدا پښتانه دی چی په کشمیر او وزیرستان یا سوات کی مری . که خپلواکی کی خوند نه وای نو ختیځ او لودیځ جرمنی هیوادونه به نه سره یوځای کیدل. دواړه شمالی او جنوبی ویتنامونه به همداسی بیل هیوادونه و او دواړه یمنونه به هم نه سره یوځای کیدل.
    مګر دوی هیره کړی ده چی خوشحال بابا څه ورته وایی:

    په جهان د ننګیالی دی دا دوه کاره
    یا به وخوری ککری یا به کامران شی

ځواب ورکول hassan ته ځواب لرې کړه

ستاسو برېښناليک به نه خپريږي. غوښتى ځایونه په نښه شوي *