چې) او (او) / خالد تکل)

ګران او پیاوړی خالد تکل صاحب!
له مخي بېخي سمه ده خوزه دا یوه (Grammar)دژبښود (Conjunction)ستاسوتشریح ددو«تړتورو»یاحرف ربط
څه پرایضافه کوم . « چي » او «او» دواړه په خپل اصل کي «تړتوري » دي، خو ځیني مهال قیدونه هم سي .
د« او» تړتوری نومان،ستایني، او دوي اصلي وییني یاني جملې سره جلاکوي . بولګي ئې تاسو ویلي دي . لکه : [احمد او محمود او کلبي دا سره تر برونه دي .] چي ډېر« او، او » رانسي «کږکۍ» یاني «کامه » د« او» پر ځای ورکوي . بله بولګه : [سپین، تور، چوڼیا،شین او سره رنګونه درسره راوړه .] دلته د «او» پر ځای «کږکۍ» راغلي . اوس ګورو « او» چي څنګه دوې اصلي «وییني» سره جلا کوي . بولګه : [ احمد ولاړی او اکبر هم ځي .] ستاسو مثالونه هم سمه دي . دلته دوه شعره د الفت صاحب ګورو :
دکتار مخ کښې ساروان وو په خره سور+++ او په خره پسې مربوط د اوښ مهار وو
د «بیا» مانا ورکوي (Adverb) د دویم نيم بیت په سر کي دغه «او» ټوټکی یاني قیددی : په دا بل بیت کي ئې ګورو سر کَښيّ مې کړې نه ده له انسانه +++ زمامدار مې که ناپوه او که هوښیار وو په دغه دویم نیم بیت کي «او» (تړتوری) یاني حرف ربط دی . دلته ئې دوې ستایني سره جلا کړي. راغلو «چي » ته داهم تاسو ډېره ښه تشریح کړې . زه یوازي دا لیکم : [چي] ځيني مهال لیکوالان او شاعران د قید کار هم ځني اخلي . دالفت صاحب دغه بیت ګورو :هېواد ته مخ چي دطوفان شي +++ ښارونه کلي کورونه وران شي په دغه لومړي نیم بیت کي «چي» قید زمان دی یاني «کله » یا«کوم وخت» مانا ورکوي . دابل بیت ئې ګورو :
چي تیاره شي ډېوه رڼاشي +++ ډېوه مړه کیږي چي شپه سبا شي په لومړي نیم بیت کي «چي» قیدزمان دی مانا «کوم وخت چي»، «هرکله چي» او په دویم نیم بیت کي «چي» (تړتوری) دی دوې وییني ئې سره جلا کړي دي . نوري خبري ستاسو په دغه باره کي سمي او ښې دي . خدای (ج) مو لره په ادبي درنښت او مننه . « وکیلي»

محترم عبدالسلام صاحب
بری نرینه نوم دی،چي پاړسي مانا ئې ده کامیابي،ظفر،فتح اونور
بریا نرینه ستاینه ده پاړسي مانا ئې ده کامیاب،موفق
لاس بری مانا غالب،قوي
زما له له نظره (لاس ته راوړنه) که څه هم تحت الفظ مانا ده یاني دست آورد خو زې په خپل ذهن سره سمه بولم که سمه په کار یوړه سي.اوبله خبره زه کلمې ته ګړه وایم، دګړېدل څخه راځي او جملې ته ویـینه وایم . الله دي لره. په ادبي درنښت وکیلي